Allah, ِالهْ İlah, رَبَّ Rabb... lafızlarının arasındaki fark meselesidir.
Allaah "Allah" lafzı; ezelî, ebedî, kemal sıfatlarını kuşatıcı Hak Ma'bud'un özel ismidir. Bu lafız, sadece Vâcib-ul-Vücûd olan Zâ'a mahsustur.
Binaenaleyh Allah "Allah" diyen: "Yaratıcı olan Vâcib-ul-Vücûd, Hak Ma'bûd'um; ezelîdir, ebedîdir. Var etme, yok etme sıfatlarını Kendisi'nde hasretmiş ve selbî sıfatlardan münezzehtir." demiştir. Hâsılı, Allah "Allah" Lafzı, ezelî ve ebedî olan Varlığa mahsus, özel bir isimdir. Bu lafız, O'ndan başkası hakkında kullanılmaz.
"İlah" küllî bir mefhuma cins isimdir; o mefhum Hak Ma'bud veya bâtıl ma'bud olsun.. Bilahare "ilah" lafzı, Vâcib-ul-Vücûd hakkında kullanılmıştır. Bunun için şehadet kelimesinde, "ilah" lafzı menfî, "Allah" Lafzı ise müsbet olarak kullanılmıştır. Manası: kendisinden korkulan ve zâtı sevilen ma'bûd demektir.
Kişi bu sevgi ve korkuyu neye yöneltse, kendisine o "ilah" olur.
Allah Teâlâ azametini, Zât'ını gizlemiştir; o gizliye Allah "Allah" Lafını tayin etmiştir. Bu takdirde Allah "Allah" Lafzı; kemal sıfatlarını, ezeliyet ve ebediyet manasını kuşatmıştır.
"Rabb" sahib, ıslah edici, üstün reis ve ma'bûd hakkındadır. Hakîkat itibarıyla "ilah" manasındadır. Rabb olan, ilah... ilah olan, rabb'dir. Bundan dolayı Vâcib-ul-Vücûd'un ğayri hakkında kullanıldığı takdirde, ancak izâfe ile kullanılır; rabb-ul-beyti gibi...
Rubûbiyet ve Uluhîyet; hakîki tasarruf, var etmek, yok etmek, hâkim olmak sıfatlarını kuşatır.
Rabb kelimesi, izafesiz ve ma'rife olarak Allah Teâlâ hakkında kullanılır; اَلرَّب = "Er-Rabbu" gibi. Alalh Teâlâ'nın esmâu-l-hüsnâsının hepsi ma'rife olarak kullanılır, nekre kullanılmaz. Böylece kul hakkında kullanılabilen bir deyim, Esmâu-l-Hüsnâ olarak kulalnılmaz. Nitekim sadece "rabb-us-semâi" denilmez. Rabb, izafesiz olarak da duada kullanılır. "Yâ Rabb" gibi.
Her Mü'minin, لاَ اِلَهَ اِلاَ الله "Lâ ilâhe İllAllah" dediğinde, bu üç kelimenin gerçek manasını bilmesi farzdır. Şu kadar ki, İlah ve Rabb, ayrı ayrı değil, aynı manadadırlar. Tevhîd-i Ulûhiyet aynı zamanda, Tevhîd-i Rubûbiyettir
