Gönderen Konu: Kaliteyi Kelimeyle Anlamak  (Okunma sayısı 3337 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Mücteba

  • Moderatör
  • popüler yazar
  • *****
  • İleti: 9214
  • "En büyük keramet, istikâmet üzere olmaktır..."
Kaliteyi Kelimeyle Anlamak
« : 22 Ağustos 2013, 11:23:52 »

Kaliteyi Kelimeyle Anlamak


Yazılı kaynaklarda bilinen en eski standart tanımlamasını bizzat padişah fermanıyla yürürlüğe koymuştur. TSE Yayınları’nın hazırladığı, 15’inci Yüzyıldaki Sultan ikinci Bâyezid Han’ın Bursa ihtisabnamesi’nde yer alan bilgilere göre, o devrin şartlarında Osmanlı muhteşem bir “Hisbe Ağalığı Müessesi” meydana getirmiştir. Bu sistem günümüzde birçok devletin kalite standartlarını belirlediği ana kaynak olmuştur. Ancak bugün tarihten koparılmanın bir bedeli olarak, kaliteyi ifade etmek için kendimize has kelimemiz bile yok. Yabancı kavramlar daha çok kullanılıyor.

Yaygın kullanılan misyon ve vizyon kavramı, Kalite Yönetim Sistemi (KYS), ISO 9001:2008 gereği, dokümantasyon evrakları içinde yazılı halde bulunması gerekiyor. Pek çok işletme kalite politikasını anlatmak için misyon ve vizyon gibi yabancı tabirleri iyice benimsemiş görünüyorlar. Hatta birçok şirketin girişinde, yönetim odalarında ve web sitelerinde misyon ve vizyon yazıları dikkat çekiyor. Ancak yabancı menşeli bu kelimeler muhteva, derinlik ve anlatım bakımından; standart, yönetim ve kaliteyi anlatmakta kifayetsiz kalıyor.

Latince menşeli misyon kelimesinin görev, iş, işlev, yakın hedef, kısa vadeli gibi anlamları var.

Bu kelime misyoner, misyoner teşkilatı, misyoner okulları gibi farklı alanlarda da kullanılıyor.

Vizyon ise hayal, uzak hedef, uzun vadeli gibi anlamları taşıyor. Vizyon kelimesinden türetilmiş vizyoner, televizyon, sinevizyon, multivizyon gibi pek çok kavram günlük hayata girmiş durumda. Oysa misyon-umuz yerine görev(ler)-imiz veya kısa vadeli hedeflerimiz şeklinde bir kullanımı benimsemek daha doğru olur. Vizyon-umuz yerine de, hedef(ler)-imiz veya uzun vadeli hedeflerimiz diye yazılması, hem bu ülke insanı tarafından kolay anlaşılması hem de kendi dil, kültür ve tarihimize saygının bir gereği olsa gerek.

Kalitenin adı keyfiyet Genel olarak sosyal ve teknik sahalarda sıfat olarak birbirini tamamlayan manasında kullanılan “kalite ve kantite” kelimelerinin bugünkü kullanımına da dikkatinizi çekmek istiyorum. Esasen kalite kelimesinin Türkçede karşılığı nitelik olup İngilizcede quality, Almancada qualitat, Arapçada, “keyfiyet” kelimesidir. Aynı şekilde kantite kelimesinin de Türkçe karşılığı nicelik olup İngilizcede quantity, Almancada quantitat, Arapçada ise “kemiyet” kelimesidir. Tarihte ve kültürümüzde kaliteyi anlatmak için kemiyet ve keyfiyet kelimesi yaygın bir şekilde kullanılırken, günümüzde bu kelimeler unutuldu. Bugün pek çok insanın unuttuğu “keyfiyet ve kemiyet” kelimesini bir misalle izah etmeye çalışalım.

Bir şey sayı ile ifade edilmek istenildiğinde kemiyet ifadesi kullanılır. Mesela, bir okuldaki öğrencilerin sayısı kemiyeti ifade eder. Kemiyette önemli olan okulda sayı olarak kaç öğrencinin olduğudur. Keyfiyet ise okuldaki öğrencilerin sayısından çok, bu öğrenciler arasında kaç kişinin işin hakkını verdiğini anlatmak maksadıyla kullanılır. Yani okula gelen öğrencilerin iyi veya kötü olmaları keyfiyet ile ifade edilir.

Mevzuyu hülasa edecek olursak, misyon-vizyon-kalite gibi kelimeleri dilimize/kültürümüze uygun “hedeflerimiz, gayelerimiz, maksatlarımız; keyfiyet, kemiyet” gibi kelimelerle ifade ettiğimizde, hem kuru taklit illetinden hem de birilerinin değirmenine gönüllü su taşıma hizmetçiliğinden kurtulmuş oluruz. Bu basit ve önemsiz gibi düşünülen kelimeler hem çok ciddî ticarî öz kaynak aktarım hedeflerinin hem de kültür yozlaşmasının önemli sebepleri arasındadır.
Kalitenin 4 Alternatifi

Misyon – Görev: iş, işlev, yakın hedef, görev, kısa vadeli gibi anlamlara gelir. Misyon-umuz yerine görev(ler)-imiz veya kısa vadeli hedeflerimiz şeklinde bir kullanımı benimsemek daha doğru olur.

Vizyon – Hedef: Hayal, uzak hedef, uzun vadeli gibi anlamları taşır. Vizyon-umuz yerine de, hedef(ler)-imiz veya uzun vadeli hedeflerimiz diye yazılabilir.

Kantite-Kemiyet: Türkçe karşılığı nicelik olan kantite kelimesi ise ingilizcede quantity, Almancada quantitat, Arapçada ise “kemiyet” kelimesiyle ifade edilir. Kemiyet ise bir şeyin sayı ile ifade edilmesidir.

Kalite-Keyfiyet: Bu kelimenin Türkçede karşılığı nitelik olup ingilizcede quality, Almancada qualitat, Arapçada, “keyfiyet” kelimesidir. Keyfiyet ise bir şeyin iyi veya kötü olması cihetidir. Tarihimizde ve kültürümüzde yaygın kullanılan bir ifadedir.


Haber Merkezi | 02 Ağustos 2013 | İnsan ve Hayat Dergisi