'Ne bu deveyi güderim ne de bu diyardan giderim' misali; ne dizileri izlemekten vazgeçiyor ne de bu dizileri izlememek gerektiğini savunuyoruz.
Öte yandan yemekleri tuzsuz yemek gerektiğini söylüyor, bir taraftan da yemeğe tuz katmaya devam ediyoruz. Neden mi? 'Aslında' demeye alışmışız da ondan. Ey ahali aslında, 'aslında'(larla) gün geçirmemek lazım...
Hayatımızda 'aslında' ile başlayan ne kadar çok cümle olduğunu düşündünüz mü? Bazen sağlığımızı, bazen yapamadıklarımızı, bazen de sonucundan memnun olmadığımız durumları 'aslında' diye başlayan cümlelerle ifade ediyoruz. Alışkanlık haline getirdiğimizden midir bilinmez ama hemen hemen herkes gün içinde birkaç kez 'aslında' diye başlayan cümleler kuruyor. 'Aslında dün gece erken yatsaydım iyi olurdu' diye uyandığımız sabah gece yatana kadar 'aslında' diyerek kurduğumuz cümlelerle devam ediyor. Dilimizden düşmeyen bu bağlaç, hataları örtüyor, vicdanları rahatlatıyor gibi görünse de 'aslında' işin aslı pek öyle değil.
'Aslında' ile başlayan her cümle, bazen gerçeklerle yüzleşmemize engel oluyor, bazen de geçici bir rahatlık sağlıyor bize. Konuştuklarımızdan, yediklerimizden pişmanlık duyarız hep... Mesela çorbalı pilavlı sıkı bir akşam yemeğinin ardından tatlıyı yemeye başladıysanız, hep bir ağızdan 'aslında tatlıyı yemekten hemen sonra yememek gerekiyor' diyerek alacağımız kalorileri hafifletmeye çalışırız. Bu yüzden aslında(lar)ın ardı arkası kesilmez. 'Aslında yemeği fazla kaçırmasaydım şimdi rahat olurdum', 'Aslında lokmaları çok çiğneseydim midem hafif olurdu' gibi. Tüketimden sağlığa birçok konuda söylemekten bıkmayacağımız bu kelime 'aslında' hayatımızın merkezinde.
Peki neden 'aslında' deriz?
Sema Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öznur Oran'a göre 'aslında' diyerek başlanan her cümlede, "Ben bu işin doğrusunu biliyorum ama uygulamak istemiyorum" gibi bir anlam var. Oran, "Hatalı davranışlarımızı örtbas etme çabası da yer yer söz konusu olabilir. Çoğu zaman 'aslında' diyerek kendimizi kandırır; bazen de çevremizdekilerin yanlışlarımızı görmesini engellemeye çalışırız." şeklinde konuşuyor. Oran, aslında ile başlayan cümlelerde insanın karşısındakilerin haklılığını kabullendiğini, kimi zaman da pişmanlığı belirtmenin bir yolu olduğunu söylüyor, "Sonuçtan memnun kalınmayan her durumun bir 'aslında'sı vardır." diyor.
Her bildiğini doğru zamanda doğru yerde uygulamayı başaramayanlar, 'aslında'ları hayatında kullanmayı çoğaltıyor. 'Aslında' sağlımızı doktorlara sormak lazım!...
'Aslında' sağlıklı yaşamanın yolu sabah kahvaltı yapmaktan geçiyormuş. Güne kahvaltı ile başlamak neden önemli?
Yeşim Çelik/Diyetisyen: Kahvaltı; gün boyunca daha aktif kalabilmek, çalışma performansını artırmak, derslerdeki başarıyı artırmak, işte veya derste uzun süreli yoğunlaşma sağlamak, yorgunluk ve uyku halinden ve dikkat eksikliğinden kurtulmak, formda kalmak, sağlıklı olmak için asla atlanmaması gereken bir öğündür.
'Aslında' karnım acıkmadı ama canım bir şeyler yemek istiyor. Acıkmadığımız halde bir şeyler yemenin vücudumuza ne gibi etkileri var?
Yeşim Çelik: Normal şartlarda sık aralıklarla besin tüketmeye özen göstermeliyiz. Çünkü sık ve az yediğimiz zaman vücut çok açlık hissetmiyor, böylece ana öğünlerde tıka basa yeme isteğimizi önlüyoruz. Bu yüzden çok acıkmadan yemek yemenin zararı yok, aksine hem kilo kontrolünü sağlamaya hem de vücut için gerekli olan besin öğelerini almaya yardımcı oluyor.
'Aslında' yemeklerde katı yağ yerine sıvı yağ kullanmak gerekiyormuş. Katı yağ kullanmanın ne gibi zararları var?
Yeşim Çelik: Yağlar 2 gruba ayrılır: Doymuş (katı yağ) yağ içeriği yüksek besinleri tüketmek, kan kolesterol düzeyini yükselterek koroner kalp hastalığı riskini artırır. Bunun yanı sıra doymamış yağ asitlerinden zengin özellikle zeytinyağı, ayçiçek yağı vb. kan kolesterol düzeyini artırmayarak koruyucu etki sağlarlar. Bu yüzden sıvı yağ kullanımı, sağlıklı bir vücuda sahip olmamızı sağlıyor.
'Aslında' meyve ve sebzelerde tuz zaten var. Yemeğimize tuz katmasak da olur!
Yeşim Çelik: Günlük normal bireyler için tuz ihtiyacı 3-7 gr arasındadır. Ülkemizde yapılan araştırmalarda erkekler günlük 19,3 gram, kadınlar ise 16,8 gram tuz tüketiyor. Ortalama tüketim miktarı ise 18 gramı buluyor. Bu, oldukça fazla ve hepimizin bildiği gibi oldukça zararlı. Çünkü besinlerin pek çoğunun içinde bulunan sodyum, vücutta sıvı dengesinin sağlanması ve kan basıncının düzenlenmesinde rol oynayan önemli bir mineraldir.
'Aslında' meyveyi yemekten hemen sonra tüketmemek gerekiyor... Peki meyve, hangi saatlerde tüketilmeli?
Yeşim Çelik: Meyve, yemekle beraber de tüketilebilir. Ama yemekte zaten diğer besin gruplarının üstüne meyve yersek öğünün kalorisini artıracaktır. 1-2 saat sonra alınması hem metabolizmanın çalışması için hem de ilerleyen saatte oluşabilecek açlık krizini önlemesi için tavsiye ediliyor. Bu bakımdan meyvenin yemekten hemen sonra tüketilmesini önermiyor; daha çok yemekten 1-2 saat sonra ara öğün şeklinde alınmasını vurguluyoruz.
'Aslında' yemekten sonra tatlı yemek kilo aldırıyormuş. Yemekten sonra tatlı yemekten korkmalı mıyız?
Yeşim Çelik: Tatlının da ne zaman ve ne ölçüde tüketileceği kişiye göre değişir. Ama korkmamıza gerek yok çünkü biz sütlü ve meyve tatlılarının yemekten sonra tüketilmesinde çok sakınca görmüyoruz. Tatlı kilo aldırmaz, sürekli tatlı yemek kilo aldırır.
Aslında yemek arasında su içmek zararlıymış...
Yeşim Çelik: Önerimiz, yemekten önce 1 bardak su içerek yemeğe başlamamızdır. Böylece iştahımızı biraz bastırırız. Yemek sırasında ve sonrasında da rahatlıkla su içebiliriz. Eğer su içerken hava yutarsak gaz sıkıntısı yaşayabiliriz. Bunun dışında herhangi bir sakıncası yoktur.
Aslında alışverişe gitmeden bir liste yapmak gerekiyor! Neden alışverişe gitmeden ihtiyacımız olanların listesini çıkarmalıyız?
Aydın Ağaoğlu/Tüketici Uzmanı: Alışverişe çıkarken elinde bir liste bulunması, tüketiciyi yönlendirecek, ihtiyaçlarını belirlemiş olduğundan lüzumsuz harcamalar yerine ihtiyaçlarını satın almaya yöneltecektir. Bu yüzden alışverişe gittiğimizde listemiz yoksa daha fazla para harcadığımızdan pişmanlık duyar, bilinçli tüketmek için liste yapmanın önemini vurgularız.
Sevim Şentürk
