Çocuklara bayram kültürünü verebilmek konusunda pek başarılı sayılmayız. Biz büyüklerin bile “Nerede o eski bayramlar…” serzenişinden öteye gidemeyen sözde bayram sevincini çocukların yaşamasını beklemek biraz hayalperestlik oluyor haliyle. Nedenini nasılını bilmediği bir bayramı nasıl heyecanla bekleyebilir ki ufaklıklar?
Konu bir de kurbana gelince işler iyice sarpa sarıyor. Zira her bayram ana haber bültenlerinde kesim anına ait, korku filmlerini aratmayacak görüntüler çarşaf çarşaf yayınlanırken bir yandan da “Aman çocukları uzak tutun!” nidaları yükseliyor.
Anne-babaları bir panik sarıyor ki, sormayın gitsin. Hal böyleyken zaten bayramı idrak etmekte zorlanan çocuklar iyice uzaklaştırılıyor bayramın anlamından. Bütünleşmenin sembolü olan bugünlerde tam aksine ayrıştırıldığını hissediyorlar. Peki çocuğa bayramı nasıl anlatmalı, sevdirmek için ne yapmalı?
Çocuklarla evi süsleyin, hediyeler alın
Psikolog Mehtap Kayaoğlu’na göre çocuklara bayramın özel olduğu, yapılan hazırlıklarla hissettirilmeli. Çünkü çocuklar, bayramı şenlikli, eğlenceli geçirirlerse severler. Örneğin arife gününden bayram havası estirmek için evlerini süsleyebilirler. Tıpkı sünnet düğünlerinde olduğu gibi.
Hatta bununla ilgili bir anısı da var, Kayaoğlu’nun. “Bir bayram kardeşimle İsviçre’den gelmiştik. Gelirken oraya ait çok süslü çikolatalar getirdik. Özel dekorasyon ve süsleme çikolatalarıydı bunlar. Kilolarca çikolatayla tüm salonu süslemiştik. Yeğenlerim eve geldiklerinde inanılmaz sevinmişti. Hatta eve gelen misafirler bile çok eğlenmişti. Hayatımızın en eğlenceli bayramıydı. Yeğenlerim hâlâ o bayramı hatırlar.” diyerek anlatıyor bu tecrübesini.
Çocuklarla hazır evdeyken eğlenceli oyunlar oymamak, onlarla gezmeye gidip eğlenmek, onlara hediyeler almak, zaten klasik olan bayram harçlığı vermek... Kısaca çocukların hoşuna gidecek aklınıza gelen ne varsa olur. Çocuklar ne kadar çok eğlenirse, bayramı o kadar çok sever... Yani öyle “Ah nerede eski bayramlar...” demekle olmuyor. Yetişkinler, bayramları neşeli hale getirmek için elini taşın altına koymalı.
Bayramı nasıl anlatmalıyız?
Bu özel günde yalnızca hazırlık yapmak yetmez tabii. Çocuklara bir de izah etmek gerek durumu. Çocuğunuz 5 yaşın altındaysa kurban kesmeyi anlamayabilir. Bu yüzden kurbandan onun anlayabileceği kadar ve anlayabileceği dilde bahsetmek gerekli. Ama bayram neşesi olabildiğince geniş anlatılmalı
. “Bayramlarda biz çok eğleniriz. Bütün aile hep bir araya geliriz, yemekler yeriz. Çocuklar büyüklerin ellerinden öper, büyükler çocuklara harçlıklar verir. Şekerler verirler. Sonra ailece hep beraber gezeriz, çok eğleniriz...” gibi cümlelerle açıklanmalı.
Eğer çocuk “Niye kurban bayramı?” diye sorarsa, “Çok et yiyoruz ya, onun için.” demeniz yeterli Kayaoğlu’na göre. 5-6 yaştan sonraysa hikâye anlatır gibi anlatılmalı. “Çok önceden bir peygamber varmış. Allah’ı çok severmiş. Allah da onu mükafatlandırmak için Kurban Bayramı’nı hediye etmiş. Biz de her yıl bu bayramda bir araya gelip yemekler yiyoruz. Evlere bayram ziyaretlerine gidiyoruz.” şeklinde kısa açıklamalar yapılabilir. Tabii çocuk bunu idrak edecek yaşa gelene dek…
Bayram namazına onları da götürün
Marmara Üniversitesi Din Sosyolojisi Profesörü Ali Coşkun’a göre, büyükler ufaklıkların elinden tutup bayram namazına götürmeli. Bu, çocuğun bayramın farklı bir gün olduğunu idrak etmesini ve kendini de bayramın bir parçası olarak görmesini sağlar. Bayram öncesinde imkân varsa çocuklara yeni giysilerin alınması da çocuğu sevindirecek hazırlıklardan. Çocuğa kurbanı izah etme mevzuuna gelince; Ramazan Bayramı nasıl bir ay tutulan orucun iftarı olarak bir sevinç ve şükür günüyse Kurban Bayramı’nın da aynı şekilde mutlu bir gün olduğunu anlatılabileceğimizi söylüyor Coşkun.
Zaman
