SADAKAT MEDRESESİ > HOCA - TALEBE MÜNASEBETLERİ

Beş Merhalede Talim Dersi

(1/4) > >>

Mahi:
A. Birinci merhale? Kalfalık usulü ile talim dersi:  

Hoca efendinin 20 talebesi var ise, ilk önce tatbik edeceği husus şu olmalıdır: 20 talebe arasından kabiliyetli birisini hususi olarak bu sahada yetiştirerek bunu, diğer 19 talebe ûzerine kalfa tayin etmelidir.

Hoca efendinin nezaretinde aynı ders mahallinde, 19 talebe bu kalfadan talim dersini okumalıdır. Çünkü, talebe işlenmeye muhtaç bir cevher gibidir. Kalfa mübtedi bir talebeyi hocasına o sahada hazırlar ve hoca efendinin anlatacaklarını daha kolay anlayabilecek hale getirir.

Herhalde bu işin pratiği de bu olmalıdır ki; böylece hem zaman zayii önlenmiş, hem de talebe aynı anda bir kere kalfadan ve bir kere de hoca efendiden talim dersi almış (okumuş) olur. Bu usulün diğer bir faideli yanı ise, talebenin, kendi seviyesindeki akranı ve arkadaşından sıkılmadan ve hatta utanmadan; serbestçe sorarak harfleri mahrecinden çıkararak öğrenmiş olmasıdır. Kalfa ise, arkadaşlarına hiçbir gayretini esirgemeden bütün enerjisini sarf ederek faideli olmalıdır. Bu vesils ile kalfayı, hoca ileriye matuf bir eleman olmaya hazırlamalıdır. Arzettiğimiz bu usulün tatbikinde, bütün talebelerde uyuşukluk ve pısırıklık kalkmış; talebelerde hareket ve bir canlılık, talim dersine olan şevk ve azimleri artmış olur.


B. ikinci marhale;Toplu halde talim dersi usulü:

Hoca efendi evvela kendisi talebelere Kur'an-ı kerimden ayet ayet veya kelime kelime okumalı; talebe, o fem i muhsin olan zatın boğaz, dil ve dudak hareketlerine, harflerin sıfat ve mahreçlerine dikkat etmeli, bilmüşafehe kopya etmelidir. Büyüklerin
(Huzûhü min efvahil meşayih) "Siz (bilhassa) kıraat ilmini ehlinin (üstadların) ağzından alınız." sözü göz önünde tutularak buna sadık kalınmalıdır.

Talebe, hoca efendinin okuduğu yerleri bu defa canlı sesle, ifrat derecede birlikte tekrar etmelidir. Birlikteki bu tekrardan sonra, karışık olarak muhtelif talebeye okutturulmalıdır.

Bu usulün tatbikinde talebe, hoca efendinin bizzat kontürolûnde olmalı ve "Hocam şu anda bana okutturacak" diye hazır bekleyiş içerisinde olmalıdır. Hasılı, talebe «uyanık, canlı, hareketli, azimli, kararlı ve ihlaslı olmalıdır. Hele hele talebe "eğer ders (öğrenmek) bir harf ise, tekrarı bin olmalıdır" inancında olması gerekir.

NOT.Talim (tashihu huruf) ifrat ile okunur. Normal asri şerif veya mukabele okuyuş tarzında ise ifaün üçte ikisi ile okunmalıdır.
 
C.Üçüncû merhale; müsabakalı talim dersi usulü:

Hoca efendinin huzurunda, 20 talebeden birisi okumalı, fakat bu anda talebenin yanlış ve hatalarını hoca efendi, söylememeler. Okuyanın kusurlarını diğer talebelere, tesbit ettirmelidir. Vaki olan kusurlar, hoca efendi tarafından tashih ettirilerek, talebeye doğrusu öğretilmelidir. Talebe, hem kendi kusurunu tem de arkadaşının kusurunu bulmakta kabiliyetini zorlamış olmalıdır. Talebeler, birbirleriyle yarış halinde olduklarını bilmeli; hasılı, talebe dersinde iddialı olmalıdır. Bu müsabakalı usulde, okuyan kişi "Benim hatamı kimse bulamamalı" demeli, dinleyen arkadaşları ise, "Okuyanın hatasını bulacağım" diye dikkat kesilmelidir. Böylece talebe; canlı, iddialı, uyanık tutulmalı, ders esnasında veciz sözler ve güzel menkıbelerle irşad edilmeli ve aynı zamanda dersinde muvaffak olmaya teşvik edilmelidir.


D.Dördüncü merhale; tatbikatlı talim dersi usulü:

Her 20 talebenin eline birer Kur'ân-ı Kerim verilmeli ve tâlim usulü üzere baştan sona kadar Kur'an-ı Kerim'i hatim etmek niyetiyle okumaya devam etmelidir. Bu usûlde bütün talebe, en az belli beş sahifeye önceden çalışmalı, hoca efendide karışık olarak bu beş sahifeden muhtelif talebelere okutturmalıdır. Okuyan dikkatli, dinleyen daha çok dikkatli olmalı, okuyanın hatası, dinleyenlere sorulmalı ve doğrusu okuturularak öğretilmelidir.

Bu tatbikatlı talim usulünde ibtida, vasıl, vakf ve vakf işaretlerine sıfat-ı huruf yani, sıfat-ı lâzıma ve sıfat-ı arızalara, maharic-i huruf ve bil umum tecvid kaideleri; kasır, med ve med miktarları gibi sair hususlara mutlak riâyet etmelidir.


E. Besinci merhale; toplu tâlim dersi mütâlâası usulû:

Hoca efendi, yirmi talebeyi 5 er kişilik guruplara ayırarak, her talebeden ders durumu en iyi olanını diğer dört talebeye kalfa olarak tayin etmelidir. Gruplar kendi aralarında, son derece canlı bir tempo içerisinde, zevkle, şevkle tâlim dersi usulünün bütün merhalelerinde elde ettiklerinin mütâlâasını yapmalı, mevzuları enine boyuna tartışmalıdırlar.

Bütün bu 5 merhalenin tatbikinin tamamı hoca efendinin nezaretinde olmalıdır. Hiç bir surete talebede gevşeklik, herhangi bir laubalilik meydana gelmemelidir. Toplu halde ,mütalaa usulü bir nev'ı talebenin tâlim dersine ısınma hareketidir ki, bu merhalede hoca efendinin dersinden, yarım saat evvel bu usul tatbik edilmelidir. Talebelerin kendi aralarında ki bu yarım saatlik mütâlâa usûlünden sonra, hoca efendi sıra ile bütün talebenin tâlim derslerini birer birer dinlemelidir. Böylece talebeden heyecan uyuşukluk ve sıkılganlık halleri kalkmış olmalıdır.


Netice
Netice itibarıyla, her tâlim merhalesi birer günlük program dahilinde tatbik edilmelidir. Altıncı günde ise (ki buna altıncı merhale de diyebiliriz.) geçen bu beş günün muhasebesini yapmak, hoca efendi ve taleceier bir arada olarak, tâlim derslerinde nereden nereye gelinmiş olduğu hususunu tezekkür etmek, karşılıklı sual ve cevaplarla, talebenin zihninde teşekkülü muhtemel her türlü sual ve şüphenin izâlesini temin etmek, son derece faideli olacaktır. Bu altıncı günde ise, hoca efendi her zamankinden daha müşfik bir halde bulunma gayreti içinde olarak ve talebenin en hafif, en olmaz bir sualine dahi ciddiyet ve ehemmiyetle cevap vererek, diğer talebelerin de bu nevi sualleri tevcih etmekteki teredaütierini ortadan kaldırmalıdır.

Böylece, sorulmamış bir sual kalmamalı, gerek hoca efendide ve gerekse talebelerde derslerinin iyice anlaşılmış olduğu kanaati mutlaka hasıl olmalıdır.

Ayrıca her ilim yerinde, zamanında ve sırasında talim edilmelidir. Bu itibarla talim, dersinde önce tecvit sonra talim sırası takip edilmelidir
Nitekim ehli ilim de: "Talebenin hevasini kırarak okumaktan soğutup cahil kalmasına sebep olacağından, tecvit okumadan talim okutmak ve yeni öğrenenlere tecvitle okutmağa çalışmanın caiz olmayacağını beyan buyurmuşlardır.

Taiim okumağa öncs talimin besmelesi makamında bulunan Allahu ekber lafzı ie başlanmalıdır.

Sonra harfleri sakin kılıp evvellerine hemze getirerek, eb ib üb  diye .bütün harfleri bununla kıyas ederek okutmalı ve yine harfleri şeddeli kılarak evvellerine hemze getirerek dört elif miktarı med ile, Ebbâ İbbî Übbû şeklinde bütün harfleri bununla kıyas ederek okumalıdır. Tabi surelere başlarken önce euzü besmele okunur.

Her ne kadar bu hususla alakalı bir kısım usûller varsada zaman kaybına mâni olmak için Tecvid-i Reşâdiyye ve Tecvid-i Edâiyye eserlerinde işaret edilen iki misal ile arz ettiğimiz usûllerin tatbikinin fâideli olacağı kanaatindeyiz.

bu husus âdeta harfleri kalıbına dökmek veya kalıbından yani mahrecinden çıkarmaktır.
 

 



Not: Bu bilgilerin başka sitelerde yayınlanması yasaktır.İzinsiz alan hakka gitmiş olur.

müteallim:
mahi yerine mahir desek uygun olacakmis tesekkür ederiz verdigin bigilerden dolayi.

zaman_1453:
imtihanlarda kapıda... e75)) Bilgiler için teşekkürler

Hâsıl-ı Kelam:
Allah razı olsun Mahi.

güldem:
ben talim dersi almıtım ama tekrar almak istiyorum alabileceğim bir medrese biliyor musunuz?

Navigasyon

[0] Mesajlar

[#] Sonraki Sayfa

Tam sürüme git
Seo4Smf 2.0 © SmfMod.Com | Smf Destek