Soru:
Yüce yaratıcı saptırır mı hidayete mi erdirir?
Cevap:
Varlık aleminde olan her şey Allah tarafından yaratılmıştır.
Her şeyi dilemesi ve kudretiyle yarattı. O’nun istediği olur, istemediği de olmaz.
Veren de O’dur, vermeyen de.
Alçaltan da O’dur, yükselten de.
Üstün kılan da O’dur, alçaltan da.
Zengin eden de O’dur, fakir eden de.
Kimini saptırır, kimini de doğru yola iletir.
Kimini mutlu eder, kimini bedbaht.
Mülkü dilediğine verir, dilediğinden de çekip alır.
Dilediği kimsenin göğsünü İslâma açar, dilediği kimselerinde göğsünü göğe yükseliyormuş gibi sıkıştırır.
O, kalpleri çekip çevirendir. Bütün kulların kalpleri Rahman’ın iki parmağının arasındadır. Bunlardan dilediğini dosdoğru tutar, dilediğini de kaydırır.
Mü’minlere imanı sevdiren, onu kalplerine süslü gösteren, onların küfürden, fısktan ve günahtan tiksinmelerini sağlayan O’dur. İşte bunlar doğru yol üzere olanlardır.
Müslümanı müslüman kılan O’dur, namaz kılanı namaz kılan. İbrahim’in (a.s.) şu sözlerini bize aktarır:
“Ey Rabbimiz! Bizi sana boyun eğenlerden kıl, neslimizden de sana itaat eden bir ümmet çıkar.” (Bakara, 128)
“Ey Rabbim! Beni ve soyumdan gelecekleri namazı devamlı kılanlardan eyle.” (İbrahim, 40)
“Sabrettikleri için, onların içinden, buyruğumuzla doğru yola ileten rehberler tayin etmiştik.” (Secde, 24)
Yüce Allah firavun soyu hakkında da şöyle buyuruyor:
“Onları, ateşe çağıran öncüler kıldık.” (Kasas, 41)
Bir başka ayette de şöyle buyuruyor:
“Gerçekten insan, pek hırslı yaratılmıştır. Kendisine fenalık dokunduğunda sızlanır, feryat eder. Ona imkân verildiğinde ise pinti kesilir.” (Mearic, 19-21)
Ayrıca şöyle buyurmuştur:
“Gözlerimizin önünde ve vahyimiz uyarınca gemiyi yap.” (Hud, 37)
“Gemiyi yapıyor..” (Hud, 38)
Gemi adem oğullarının yararlanmaları için yaratılmıştır. Yüce Allah aşağıdaki ayette gemiyi yarattığını haber veriyor:
“Onlar için, bunun gibi binecekleri başka şeyler de yarattık.” (Yasin, 42)
Diğer bir ayette de şöyle buyurmuştur:
“Allah, evlerinizi sizin için bir huzur ve sükun yeri yaptı ve sizin için davar derilerinden gerek göç gününüzde, gerekse konaklama gününüzde, kolayca taşıyacağınız evler; yünlerinden ve kıllarından bir süreye kadar faydalanacağınız bir ev eşyası ve bir ticaret malı meydana getirdi..” (Nahl, 80)
İşte burada sayılanların tamamı Adem oğlu için yapılmıştır.
“Yonttuğunuz şeylere mi ibadet edersiniz! Oysa ki sizi ve yapmakta olduklarınızı Allah yarattı.” (Saffat, 95-96)
Ayetin orijinalinde geçen “ma” edatı “ellezi..” anlamındadır. Bunun masdariye olduğunu söyleyenler yanılıyorlar. Yüce Allah, yontulanları, yapılanları ve giyilenleri yarattığına göre, bu, O’nun yapan ve yapılan her şeyin yaratıcısı olduğunu gösterir. Bir ayette şöyle buyurmuştur:
“Allah kime hidayet ederse, işte o, hakka ulaşmıştır, kimi de hidayetten mahrum ederse artık onu doğruya yöneltecek bir dost bulamazsın.” (Kehf, 17)
Bir başka ayette şöyle buyurmuştur:
“Allah kimi doğru yola iletmek isterse onun kalbini islâma açar; kimi de saptırmak isterse kalbini iyice daraltır.” (Enam, 125)
Bütün bunlardan anlaşılıyor ki, yüce Allah her şeyin yaratıcısı, rabbi ve sahibidir.
Yarattığı her şeyde O’nun üstün hikmeti gizlidir.
Yarattığı her şey, engin nimetinin göstergesidir.
Her varlık O’nun genel ve özel rahmetinin eseridir.
O, yaptığından dolayı sorguya çekilmez, ama kullar yaptıklarından dolayı sorguya çekilirler. Bunun nedeni, sadece kudretinin ve karşı konulmaz gücünün sınırsızlığı değildir, aynı zamanda ilminin, kudretinin, rahmetinin ve hikmetinin eksiksizliğidir de.
Şu halde yüce Allah hükmedenlerin en iyisi, merhametlilerin en merhametlisidir. O, bir annenin yavrusuna duyduğu merhametten çok daha fazla kullarına merhamet besler. Her şeyin yaratılışını da güzel yapmıştır.
Nitekim bir ayette şöyle buyuruyor:
“Sen dağları görürsün de, onları yerinde durur sanırsın. Oysa onlar bulutların yürümesi gibi yürümektedirler. Bu, her şeyi sapasağlam yapan Allah’ın sanatıdır.” (Neml, 88)
Öte yandan yüce Allah varlıkları bir takım sebeplere bağlı olarak yaratmıştır. Nitekim bu hususta şöyle buyuruyor:
“Allah’ın gökten indirip de ölü haldeki toprağı canlandırdığı suda...” (Bakara, 164)
“Orada suyu indirir ve onunla türlü türlü meyveler çıkarırız.” (Araf, 57)
Bir diğer ayette de şöyle buyurmuştur:
“Rızasını arayanı Allah onunla kurtuluş yollarına götürür.” (Maide, 16)
