Padişahların halkla yüz yüze görüştükleri “kurum” ise “Ayak Divanı”dır. Padişah devlet yöneticileriyle birlikte avluya çıkar, avluda memleketin her tarafından gelenler halk temsilcileriyle yüz yüze görüşür, dertlerini, dileklerini, şikâyetlerini dinler, sorunların çözümü için yanındaki yöneticilere anında talimatlar verir, daha önce verdiği talimatların hesabını da halkın önünde sorardı.

Sultan Dördüncü Murad, sık başvurduğu “tebdil çıkma”larla halkı, Genç Osman zamanında gerçekleştirdikleri askeri darbe ile idareyi ellerine geçiren yeniçeri generallerinin keyfi yönetimi hakkında bilgilendirip bilinçlendiriyor…

Sonra iş kıvamına geldiğinde, sarayın iç avlusuna topluyor onları. Padişah generallerin karşısına halkla el ele verip çıkıyor. Bir anlamda halkın gücüne dayanarak güçleniyor.

Halk Padişah’a “itaat yemini” ediyor. Arkasından Şeyhülislam, (şimdiki karşılığı ancak Anayasa Mahkemesi Başkanlığı olabilir) Anadolu ve Rumeli Kazaskerleri (askeri yüksek hakimler) sivil idareciler yemin ediyorlar. Sıra generallere gelmiştir. Padişah dik dik soruyor:

“Sizler ‘Allah’a ve Resulüne ve dahi şeriat üzere olan amirlerinize itaat ediniz’ mealindeki ayetten habersiz misiniz?”

“Haberdarız!” diyorlar.

Yirmisine yeni giren gencecik Padişah kükrüyor: “Öyleyse itaat ediniz!..”

Oracıkta Kur’an’a el basıp itaat yemini ediyorlar. (Bu konuda okunacak kitap: Sultan Dördüncü Murad, Yavuz Bahadıroğlu, Nesil Yayınları)

Bağdat’ı alan ordu, bir “Ayak Divanı”nda siyaset bataklığından kurtarılan bu ordudur



Yavuz Bahadıroğlu