Haccın Hikmetleri

Allah’ın emrettiği her şeyde şüphesiz insanların dünya ve ahiret hayatı için pek çok hikmetler vardır. Bu şaşmaz gerçeğe göre haccın da pek çok hikmetleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şöyle sıralanabilir:

Her insan yaratılışı gereği Yüce Allah’a karşı kulluğunu ortaya koymak ihtiyacındadır. Hac, kula, en belirgin bir şekilde Yüce Allah karşısında aczini ortaya koyma, kulluğunu ifade etme ve onun verdiği nimetlere şükretme imkanı veren bir ibadettir. Çünkü hacı, mal, mülk, makam ve mevki gibi dünyevi unsurlardan sıyrılarak Allah’a yönelir. Sonsuz güç ve kudret sahibinin karşısında teslimiyetini ve bağlılığını ifade eder. Bu durum kendisine Allah’a kul olma zevkini tattırır.

Hac; renk, dil, ırk, ülke, kültür, makam ve mevki farkı gözetmeksizin aynı amaç ve gayeleri taşıyan milyonlarca müslümanı bir araya getirerek eşitlik ve kardeşliğin çok canlı bir tablosunu oluşturur. Bu, lafta kalan kuru bir iddiadan ibaret değildir. Zenginiyle, fakiriyle, güçlüsüyle, güçsüzüyle bütün hacılar aynı kıyafetler içinde, aynı mahrumiyetleri yaşayarak, aynı güçlüklere katlanarak, aynı şartlarda hareket ederek fiili bir eşitlik ve kardeşlik eğitiminden geçerler. Trilyonlara hükmeden bir zenginle geçimini zor karşılayan bir fakire aynı kıyafet içinde Arafat’ta beraberce el açıp dua ettiren ve Kâbe’nin etrafında yan yana tavaf ettiren hac ibadeti, insanlara makam, mevki, mal mülkle böbürlenmemeyi, İslâm kardeşliği içinde tanışıp kaynaşmayı ve mahşeri unutmamayı öğretir.

İslâm Dininin doğup yayıldığı, vahyin indiği, Hz. Peygamber ve Ashabının bin bir güçlük ve sıkıntılar içinde mücadeleler verdiği ve Hz. Adem’den beri bazı peygamberlerin uğrak yeri olmuş kutsal toprakları görmek, müminlerin dini duygularını güçlendirir, İslâm’a bağlılıklarını artırır.

Dünyanın dört bir tarafından gelen, renkleri, dilleri, ülkeleri ve kültürleri farklı, fakat hedef ve gayeleri aynı binlerce müslümanın birbirleriyle kaynaşması ve görüşmesi sağlanmış olur. Bu durum müslümanların birbiriyle irtibat kurmalarına, birbirlerinin dertlerinden haberdar olmalarına .

Hac ibadetiyle müslüman, Yüce Allah’ın kendisine lütfettiği sağlık, yetenek, mal ve mülk gibi dünyevi nimetlerin şükrünü eda etmiş olur.

Hac yapan müslümanlar sabır, tahammül, sıkıntılara katlanma, güçlüklere göğüs gerebilme, büyük kalabalıklarla aynı anda hareket ederek aynı şeyleri yapabilme, yardımlaşma, dayanışma ve belli kurallara adapte olabilme... gibi ahlaki özelliklerini geliştirirler.

Hac, müslümanlarda ömür boyu silinmeyecek derin hatıralar bırakır. Bu hatıralar; müminin hacdan sonraki yaşamında istikametini kaybetmemesine hizmet eder. Hac, müminin hayatında adeta bir dönüm noktası oluşturur.

Arafat gibi mahşerin örneğini oluşturan bir yerde Allah’a el açıp yalvaran ve günahlarından sıyrılan bir müslüman bir daha kolay kolay eski işlediği günahlara dönmek istemez. Bu yönüyle hac, günahkar müslümanlar için bir arındırma ve iyileştirme işlemi görür.

Hac sayesinde müslümanlar arasında güzel etkileşimler meydana gelir. Müminler birbirlerinden güzel hasletler alırlar. Fikirlerinde müspet anlamda önemli değişmeler olur. İnsanları birbirinden uzaklaştıran ırkçılık gibi olumsuz düşüncelerin törpülenmesi sağlanır.

Kısaca haccın, başka ibadetlerde olmayan kendine özgü pek çok hikmetleri, ahlâkî, sosyal, ekonomik ve psikolojik yararları vardır. Yukarıda yalnızca bunlardan bazıları zikredilebilmiştir.

HAC REHBERİ

İslamın beş şartından biri olan hac üç nevidir. Bunlar fazilet sırasına göre şöyledir:

1- Hacc-ı Kıran,
2- Hacc-ı Temettü,
3- Hacc-ı ifrad

Hacc-ı İfrad, ihrama girip-umre yapmaksızın yalnız haccetmektir.
Hacc-ı Kıran ve Hacc-ı Temettü, aynı hac mevsiminde hem umre yapmak. hem de haccetmektir.
Hacc-ı Kıran'a niyet eden, umreden sonra, ihramdan çıkmaz.
Hacc-ı Temettu yapan, umreden sonra ihramdan çıkar ve hacc için tekrar ihrama girer.

HACC-I İFRAD

Hacc-ı İfrad için bir mü'minin yapacakları:

1- İhrama girer.
2- Kudum tavafı yapar.
3- Sa'y yapar.
4- Zilhicce'nin 8.inci (Terviye) günü Mina'da öğle namazı kılar.
5- Arefe günü Arafat'ta vakfe yapar ve,
6- Akşam Müzdilife'ye gider.
7 - Bayram günü Mina'da şeytan taşlar ve,
8- İhramdan çıkar.
9- Mekke-i Mükerreme'ye varıp ziyaret tavafı yapar.
10- Mina'ya döner. Orada üç gün kalır ve şeytan taşlar.
11- Mekke-i Mükerreme'ye varıp Veda Tavafı yapar.

1- İHRAMA GİRMEK

İhrama Hazırlık:

- Tırnaklarını keser.
- Koltuk temizliği gibi işleri yapar.
- Boy abdesti veya abdest alır.
- Güzel koku sürer.

İhrama Girince:

- Mikat mahallinde veya oraya varmadan önce niyet edip ihrama girer. (İhramın üst parçasına "Rida", alt parçasına "İzar" denir.)

(Mikat: Mekke-i Mükerreme'ye girmeden, hacıların ihrama girmesi lazım gelen yerlerdir. O mahallerin dışında, uçakta, hava meydanında hatta kişi evinde ihrama girebilir.)

- İki rekat namaz kılar, şöyle dua ve niyet eder ve telbiye getirir:



AllahÜMME İNNİ URIDÜ'L-HACCE FEYESSİRHÜ Lİ VE TEKABBELHÜ MİNNİ. NEVEYTÜ'L HACCE VE EHRAMTÜ BİHİ  LİLLAHİ TEALA. LEBBEYK AllahÜMME LEBBEYK. LEBBEYKE LA ŞERİKE LEKE LEBEYK. İNNEL HAMDE VENNİ'METE LEKE VEL MÜLKE LA ŞERİKE LEK.

Manası:

"Allahım, rıza-i şerifin için haccetmek istiyorum. Bana bunu kolay kıl ve bu haccı benden kabul buyur. Hacca niyet ettim, Allah için hac niyetiyle ihram giydim; buyur Allah'ım emir senindir. Senin şerikin yoktur. Emrine boyun eğdim. Muhakkak ki hamd sanadır, nimet senin, mülk de senindir. Senin şerikin yoktur."

İhramlıya Şunlar Haramdır:

- Hanımıyla cem olmak, şehevi şeyler konuşmak,
- Kötü söz söylemek,
- Kötü hallerde bulunmak,
- Arkadaşıyla niza etmek,
- Avlanmak, av hayvanına zarar vermek,
- Avcıya yardım etmek,
- Dikişli veya yapıştırılmış elbise giymek (Para çantası hariç),
- Sarık sarmak,
- Başı ve yüzü örtrnek (Kadınlar hariç),
- Üstü veya topuğu kapalı ayakkabı veya mest giymek,
- Tıraş olmak, vücudundan kıl koparmak veya kesmek,
- Tırnak kesrnek,
- Koku sürünrnek,

İhramlının Vazifeleri

Namaz kıldıkça, yolda, yokuşta-inişte, yolculara rastladıkça ve seher vakitlerinde çokça telbiye eder.

Mekke-i Mükerreme'nin evleri görülünce dualar okumak oraya varınca da boy abdesti almak müstehaptır. Bu mümkün olmazsa yalnız abdest alır.

Tavaf dışında her yerde telbiye devam eder.
   
Telbiye:

7- MİNA'DA (BAYRAM GÜNÜ)

Ortalık aydınlanınca, gün doğmadan Mina'ya gelir. Müzdelife'de veya yolda topladığı taşları temizlemek için yıkar. Çünkü onlarla ibadet edecektir. Temizlenmemiş taşı atmak mekruhtur. Taş kınlıp ufaklanmaz, cemredekiler de alınıp atılmaz.
 
Mina'ya gelince, Akabe Cemresi'ni atar. İlk atışta telbiyeyi keser. (Yokuş yer oldugundan "Akabe" denilmiştir.)
Şahadet parmagıyla başparmak arasına alarak yedi taş atar. Bir kulaçtan uzağa düşen veya adam üstünde kalanlar, iade edilir.

Her atışta "Allahü Ekber" der.

8- İHRAMDAN ÇıKıŞ

Hacc-ı ifrad'a niyet eden Akabe Cemresi 'nden sonra dilerse nafile olarak kurban keser. Sonra traş olur veya taksir eder (yani saçlarını uçlarından kısaltır) ve ihramdan çıkar. Artık ihramlıya haram olan şeyler kendisine helalolur. (Ailesiyle cem olmak hariç ... )

9- ZİYARET TAVAFI

Bundan sonra, üç gün içinde Mekke-i Mükerreme'ye iner, Ziyaret Tavafı yapar ve hanımı da helalolur.
Bu tavaf için Mina'dan inmekte efdal olan, ilk gündür. Üç günden sonraya bırakmak, vacibi tehir olup bir koyun kurban etmek lazım gelir.
 
10- MİNA'DA ŞEYTAN TAŞLAMA

Ziyaret tavafından sonra tekrar Mina'ya gider, şeytan taşlamak için orada üç gün kalır. Şeytan taşlama günlerinde Mina'dan başka yerde kalmak mekruhtur.

Kurban Bayramı'nın ikinci günü zeval vakti gelince Mescid-i Hayf civarındaki "Birinci Cemre"den başlar ve üç şeytanı da taşlar.

Cemreler; Cemre-i Ula, Cemre-i Vusta, Cemre-i Akabe olarak üçtür. Ula, ilk; Vusta, ortadır.
Cemrelerde yaya olarak tekbirle yedişer taş atar ve kendisi, ana-babası ve din kardeşleri için ayrı ayrı dua ve istigfar eder.

Sonra Cemre-i Akabe'ye gelir. Rakiben (Binit üstünde) atar ve orada dua etmeden gider.

Bayramın Üçüncü günü zevalden sonra, evvelki gibi üç cemreyi atar ve isterse gurübdan evvel Mekke-i Mükerreme'ye iner. Guruba kadar kalmak mekruh olup, cezası yoktur. Eğer Mina'da dördüncü günün fecri doğarsa, o gün de şeytan taşlamak lazımdır. Bu, zevalden önce olur. Gün doğmadan taşlamak mekruhtur.

11- VEDA TAVAFI

Mina'dan Mekke-i Mükerreme'ye giderken :nümkün olursa "Tahsib" denilen düzlükte dinlenir. Sonra; Mekke-i Mükerreme'ye varıp Veda Tavafı'nı yapar. İki rekat namaz kılar. Sonra Zemzem kuyusuna gidip, mümkünse suyu kendisi çeker, Beyt-i Şerif'e karşı, ayakta kana kana içer. Arasında nefes alır. Gözünü Beyt-i Şerifden ayırmaz. Bedenine, başına ve yüzüne Zemzem-i Şerifden döker. Kıyamet gününün susuzluğunu gidersin diye niyet eder ve:



AllahÜMME İNNİ ES'ELÜKE RIZKAN VASİAN VE İLMEN NAFİAN VE ŞİFAEN MİN KÜLLİ DAİN VE SAKAMİN"

Manası:
"Allahım! Senden faydalı ilim, geniş nzık, her türlü hastalık ve dertten şifa dilerim" diye dua eder.

Beyt-i Şerifin eşiğini öpmek müstehabdır. Mümkün olursa Kabe'nin içine girer, iki rekat namazdan sonra, yüzünü duvara koyup, Cenab-ı Hakk'a hamd ve istiğfar eder. Sonra tam edeble Beyt-i Şerifin köşelerinde hamd, tehlil, tesbih ve tekbir ederek Hak Teala'dan dilediğini ister.
 
Sonra çıkıp Mültezem'e gelir, yüzünü, göğsünü koyar, Ka'be örtüsüne yapışır. Cenab-ı Hakk'a hacetlerini arzederken şöyle yalvarır:



AllahÜMME HAZA BEYTÜKE'LLEZI CEALTEHÜ MÜBAREKEN VE HÜDEN LİL'ALEMIN FİHİ AYATÜN BEYYENATÜN MAKAMÜ İBRAHİM. VEMEN DAHALEHÜ KÂNE AMİNA. ELHAMDÜ LİLLAHİ'LLEZI HEDÂNA LİHAZA VEMA KÜNNA LİNEHTEDİYE LEVLA EN HEDANA'LLAH. AllahÜMME KEMA HEDEYTENA KEZALİKE FETEKABBELHÜ MİNNA VELA TEC'ALHÜ AHİRAL-AHDİ MİN BEYTİKE'L-HARAM VERZUKNİ'L-AVDE İLEYHİ HATTA TERZA ANNİ BİRAHMETİKE YA ERHAMERRAHİMİN.

Manası:
Allahım, burası mübarek ve alemlere rahmet kıldıgm Beyt-i Şerifindir. Burada apaçık deliller vardır. Burası İbrahim A.S.'ın makamıdır. Kim oraya girerse emniyettedir. O Allah'a hamd olsun ki, bizi hidayet etmemiş olsa, başka hidayet edecek yoktur. Allahım, bizi hidayet buyurduğun gibi, bunu bizden kabul et ve bu ahdimizi Beyt'inde son ahdimiz yapmayıp, rahmetinle bizden razı oluncaya kadar tekrar gelmek nasib eyle. Çünkü sen, merhametlilerin en merhametlisisin"
 
Mekke-i Mükerreme'de kalmayacak olanlar; Veda Tavafı'nı ve namazını müteakip bildirildigi gibi Zemzem v.s. işlerden sonra yüzünü Beyt-i Şerifden ayırmadan, hasretle ağlayarak geri geri Harem-i Şerifden çıkar.

UMRE

Umre; İhram, Tavaf, Sa'y ile hasıl olur; Tıraş veya Taksir ile son bulur.
Umre Hacc-ı Asgarıdır.
Hariçten gelen, umre için ihramı Mikat'ta giyer. Mekke-i Mükerreme'de bulunan ihram için en yakın Mikat olan Mescid-i Ten'im'e gider.

İhramlı tavafın 4 şavtı farz, 3'ü vacibdir.
İhramsız umre olmadıgı gibi, rükün (farz) terkedilirse, bedeli olmaz; vacib terkedilirse ona kurban bedelolur.
Bildirilen bu dört kısımdan gayrisi sünnet ve adabdır.

Haccın sünnet ve edebleri umrenin de sünnet ve adabıdır. Onları terk eden, günah kazanır; başka şey lazım gelmez.
Umre. müekked sünnet olup, senenin cümle vakitlerinde caizdir; Ramazan-ı Şerifde mendübdur.
Umre eden tavaf ve sa'y ederken. hacceden gibidir.

Arefe günü, kurban kesme günleri ve teşrik günleri (Cem'an beş gün) umre yapmak rnekruhtur.
Tavafın 4 şavtından önce hanımıyla cem olanın umresi fasid olur.

MEKKE-İ MÜKERREME'DEKİ YASAKLAR

Mekke civarının otları kopanlmaz; hayvanları avlanmaz; haramdır. Bu yasak daimidir; hacca veya umreye mahsus değildir ...

KADINLARIN HACCI
 
Kadınlar hac işinde erkekler gibidir. Sadece ihramda adeti üzere giyinmiş olur, telbiyede ses çıkarmaz; tavafda remel, sa'y'de hervele etmezler. İhramdan çıkmak için taksir ederler (Saçlarının ucundan biraz keserler).Hacer-i Şerifi istilam için erkeklerin arasına sıkışmazlar. Hayızlı olan, tavaftan (Ziyaret Tavafı'ndan) başka her işi yapar. Ziyaret Tavafı'nı temizlenince yapar.

Kurban kesme günlerinde tavaf yapacak kadar temiz halde bulunup da tavaf etmediyse, vacibi terkinden dolayı dem (kurban) lazım gelir.
Hayızlı iken tavaf etse dem lazım gelir. (Deve yahut sığır kurban eder.)
Ziyaret Tavafı'ndan sonra hayız görenden Veda Tavafı sakıt olur. (Yerlilerde olduğu gibi .. )

HACCIN FAZİLETİ

Hadis-i Şerif Mealleri:

* Hac veya umre niyetiyle evinden çıkıp da, yolda ölen kimsenin defterine kıyamete kadar her sene hac ve umre sevabı yazılır.

* Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere'de ölenler hesaba çekilmezler; onlara, "Buyur Cennet'e!" denilir.

*Makbul hac, bütün varlığıyla dünyadan hayırlıdır. Makbul haccın mükafatı ancak Cennet'tir.

* Hac ve umre edenler, A1lahü Teala'nın cemaatı ve ziyaretçileridir; Allahü Teala, onların istediklerini verir, istiğfar ederlerse affeder, dua ederlerse kabul eder. Şefaat ederlerse şefaatları makbul olur.

* İnsanlann en büyük günahı, Arafat vakfesinde bulunup da Allahü Teala'nın kendisini mağfiret etmediğini zannetmektir.

* Şu Beyt'e (Kabe'ye) her gün 120 rahmet iner. 60'ı tavaf edenlere, 40'ı namaz kılanlara, 20'si Beyt'e bakanlara verilir.

* Kabe'yi çok tavaf edin! Zira bu (tavaf) kıyamet günü amel sahifelerinin en kıymetlisi ve en bereketlisidir.

* Bu Beyt'i yedi kere başı açık, yalın ayak tavaf eden, bir köle azad etmiş gibidir. Yağmur altında yedi kere tavaf edenin geçmiş günahları mağfiret olunur.

* Allahım, hacıları ve hacıların affını dilediği kimseleri affeyle!

* Ali bin Muvaffak Hz.leri Rasulullah için haccetmişti. Sonra Fahr-i Alem'i rüyada gördü; kendisine şefaatle kıyamet günü cennete götüreceğini müjdelediler.

* Ramazan'da yapılan bir umre, benimle beraber yapılan hac gibidir.

* Haşr günü kabirden ilk kalkan benim! Sonra Baki Kabristanı'na giderim; oradakiler benimle haşr olunurlar. Sonra Mekke halkına giderim ve Mekke ile Medine arasında haşrolunurum.

* Bir kimse hac, umre, gaza veya cihad niyetiyle yola çıksa da, bu ibadetleri eda edemeden vefat etse, Allahü Teala ona hac ve umre sevabı verir. Mücahid için de gaza sevabı ihsan olunur.

* Mekke yolunda giderken veya gelirken vefat eden kimsenin geçmiş günahlanm Allahü Teala affeder. O kimsenin amel defteri açılmaz. Onun için mizan kurulmaz, hesab ve azab görmeden cennete girer. (Şir'a)

* Kim ki sıcak yaz gününde Beyt-i Şerifi yedi kere tavaf eder, Hacer-i Esved'i istilam eder ve dünya kelamı ile değil de Allah'ı zikirle meşgul olursa, o kimsenin her bir adımı için yetmişbin günahı affedilir. Manevi mertebesi yetmişbin derece yükseltilir. (Muhtasar Hac Rehberi)

* İslam olmak makablini mağfirete sebep olduğu gibi hicret ve hac da öyledir.

* Kadınlar için cihadın efdali, kabul olunmuş hacdır.

* Hacceden kişi cima ve füsuk etmediliçe anadan doğmuş gibi günahsız döner.

* Haccedin, muhtaç olmazsınız. Sefer edin sıhhat bulursunuz.

* Hac zenginlikle, zina da fakirlikle anlaştı.

Büyüklerin Sözleri:

* Ramazan-ı Şerifin, muharebenin ve haccın sonunda ölenler şehittir. (Hasan-i Basri Hz. leri)

* Hacılar mağfiret edildiği gibi, Zilhicce, Muharrem, Safer ve Rabiülevvel'in yirmisine kadar, kimler için mağfiret dileseler, onlar da affedilirler. (Hz. Ömer R.A.)

* Kabe'de bir gün oruç, hariçte yüzbin gün oruca; orada bir dirhem sadaka, hariçte yüzbin dirheme bedeldir. Her ibadet ve iyilik de böyledir. (Hasan-ı Basri Hz.)

HACCIN EDEBLERİ:

1- Haccetecek insan, borçlarını öder,
2- Günahlarına tevbe eder,
3- Kusur ettigi ibadetleri kaza eder,
4- Vasiyetnamesini yazar,
5- Helal mal ile gider,
6- Helal maldan, (yol ihtiyacını ve fakirleri gözetlemek için) fazlaca alır,
7- Yola çıkmadan önce, selamete sebeb olsun niyetiyle sadaka verir,
8- İyi arkadaşlar bulur,
9- Sevdiklerine veda eder, onlardan hayır dua ister, "Emanetini ve işlerin sonunu Allahü Teala'ya ısmarlıyorum" der. Onlar da: "Allah seni korusun, takvanı artırsın, korktuklarından emin etsin, haccını mübarek eylesinl" derler,
10- Evden çıkarken iki rekat namaz kılar,
1.ncide (Kafirün) 2.ncide (İhlas) sürelerini okur. Duada ''Ya Rabbi, Sana tevekkül ettim. Beni ve ehl-i iyalimi belalardan himaye buyur. Beni hayırlı amellere muvaffak kıl."der,
11- Kapıdan çıkarken "Bismillahi tevekkültü alellahi La havle vela kuvvete illa billahi'l aliyyil'azim." der. Ayrıca "Ya Rabbi yüzümü sana döndüm. Beni takva ile rızıklandır" niyazında bulunur,
12- Yola Perşemde ve veya Pazartesi günü çıkar, (Hac için Perşemde efdal" denilmiştir)
13- "Günahımı affet" diye duaya devam eder,
14- Vasıtaya binince "Bismillahi mecraha ve mürsaha ... " ayetini okur ve Hak Teala'ya hamdeder,
15- Yolda zikir ve Kur'an okumakla meşgul olur, kimseyle niza etmez,
16- Yükseklerden geçerken hamd, tesbih ve tehlilde bulunur,
17- Korkulu hallerde Ayetü'l-Kürsi'yi, Amene'r-rasülü'yü, Felak ve Nas sürelerini okur.

HACCIN İBRETLERİ

Hac seferi, ahiret yolculuğuna benzer:
Bunda murad, Kabe'dir. Miret yolculugundan maksat da, Kabe'nin sahibidir. Şu halde haccın hazırlık halleri ahiretin hazırlık hallerini hatırlatmalı; çoluk-çocuğa, hane halkına, ahbab-ü yarana veda ederken, son nefesteki ayrılığı düşünmeli, bütün dünya düşüncelerinden kesilip yola çıktığı gibi, ölüm hali de böyledir demeli.
 
Yol hazırlığı tedarik ederken, yolda, sahrada çekilecek eziyetleri göze aldığı gibi, daha uzun ve tehlikeli olan kıyamet sahrasını da düşünüp, o zamanki büyük ihtiyaca göre hazırlanmalı. 
Çabuk bozulan azıklar işe yaramadığı gibi, riya karışan amellerin de ahirette işe yaramadığını bilmeli. 
   
Vasıtaya bindiginde, tabutu hatırlamalı. Çünkü ölüm yolculuğunda tabuta binilir.
"Belki de vasıtadan inmeden tabuta binme zamanı gelir" demeli. Bu yolculuğu, o yolculuğa azık yapmalı ...
İhram giydiğinde ahiret yolcusunun elbisesi olan kefeni hatırlamalı. ..

Yolda uğradığı meşakkatlerde Münker-Nekir ve kabirdeki yılan ve akrepleri düşünmeli ... Çünkü ölümden sonra, haşir gününe kadar, büyük geçit, uzun sahra oradadır.

Kılavuzsuz yolculuk kolay olmayıp, yolda belalara uğradığı gibi, "İbadetin kılavuzluğu da insanı kabirde belalardan kurtarır" demeli ..
Yolda, sahrada iyalinden ayrılıp, yalnız kaldığı gibi, "Kabirde de böyle olacak" demeli. ..

"Lebbeyk" derken kıyamet günü hitab-ı izzetin azametini ve vereceği cevabı hatırlamalı ... Hac yolunda harcadığı mal şübheli iken LEBBEYK diyene "Elindekileri sahibine vermeden Lebbeyk demen kabul edilmez" denildiğini bilmeli. ..

Tavaf ve Sa'y edenler, kendilerini padişahtan lütuf bekleyen zavallılar gibi sarayın etrafını dolaşan, ihtiyaçlarını arz etmeğe fırsat kollayan, sarayın önündeki meydanda gidip-gelip kendilerine şefaatçı arayan veya padişahın gözüne takılıp da ihsan uman kimselere ve Safa-Merve arasını bu meydana benzetmeli. ..

Dünyanın dört bucağından gelen insanların Arafat'ta toplanıp, çeşitli dillerde dilek ve duada bulunmalarını, kıyamet gününün Arasat meydanında insanların toplanmasına benzetmeli. ..

"Kıyamet günü insanlar bir meydanda toplanır, herkes kendi nefsi ile meşgulo lur, kabul veya reddedileceği hususunda büyük endişe duyar" demeli. ..

Şeytan taşlamak, kulluk vazifesini ifa ve İbrahim Halilullah'a benzemektir. "O, burada şeytanı taşlamıştı" demeli, bozuk bir düşünce gelirse onu şeytandan bilmeli, taş atıp belini kırmalı ve buna içten inanmalıdır.
Bu misaller insanın idraki nisbetinde anlaşılır; ibadeti, suretten kurtulur ve hayat bulur (Kimya-i Saadet)

HAC HAKKINDA BİR KAÇ MESELE

H.Ş: "CUMA'ya rastlayan Arefe'nin sevabı, Cuma'ya rastlamayan yetmiş Hac'dan efdaldir."

Tevbe Suresfnin 3. ayetinde geçen (BÜYÜK HAC GÜNÜ, . .) kavl-i keriminin beyanı bu hadis-i şerifdir.

***
Hem hac, hem de umre yapmalıdır.

H.Ş.'de: "Haccettiğiniz vakit, umre; umre ettiğiniz vakit de haccederek birbirini takip ediniz. İkisi arasındaki bu beraberlik, demirci ocağının demirin kirini giderdiği gibi günahları ve fakirliği giderir.

***
Ana-baba veya büyük baba ve büyük anadan birinin yerine onların rızası olmadan evladın farz olan hacca gitmesi mekruhtur.

***
Adam ölür de varisi veya oğlu, sonra varislere müracaat etmek üzere, kendi malından babası için haccederse; meyyit vasiyet etmişse caizdir.
Eğer terekeye müracaat etmemek üzere kendi malından babası için haccederse, meyyitin emri olsa da caiz olmaz.

***
Meyyitin malının sülüsü (üçte biri) kifayet ederse memleketinden vekil gider. Değilse müsait olduğu yerden haccolunur (vekil tutulur).

***
Hac ile mükellef olan kimse, mükellef olduğu sene haccetmek için çıkıp, yolda ölse; niyetinin ecrini alır, hac için vasiyet etmesi lazım gelmez ...

***
Bir kimse varislerinden birine "Terekemden şu kadar masrafla namıma bedel olarak haccet" diye vasiyet etse, vefatından sonra o varis diğer varislerin izni olmadıkça haccedemez. Vasiyet edilen mal, mirasa dahil olur.

***
Hac için bedel gönderilecek kişinin daha önce kendi namına haccetmiş olması Şafii'ye göre şart, Hanefi indinde şart değildir. Bu ihtilafa binaen kendi adına haccetmiş, hac işlerini iyi bilen birinin gönderilmesi evladır.

Fazilet Yayınları