Fiil uc zamandan birine vaz'an konulus igtibari ile heyhetiyle delalet eden kelimedir.Bu tarifde heyhet demek harekat ve sekenat igtibari ile kelimede igraz eden haldir.Vaz'an demek arabdan isitildigi sekil uzerine olan seydir.Uc zaman ise mazi,hal,istikbaldir.
Uc zaman kaydi ile zamana delalet etmeyen isim ve harf harictir.Heyhet kaydi ile zamana delaleti heyheti ile olmayan ve fiil olmayan emsi,elan,gaden harictir.
Fiilin uc turlu delaleti vardir
1-Maddesi ile yani meydana geldigi harfler ile hadese delalet eder mesela nasara nun,sad,ri harfleri ile hadese yani nusrata delalet etmis
2-heyheti ile zamana delalet eder yani nasara her harekesinin fetha olmasi ile zamani maziye delalet emisdir
3-terkibiyle nisbete delalet eder.Fiilin failine nisbeti nisbeti kiyamiyye mefulune olan taallugu vukuiyyedir.mesela darabe zeydun amran da fiil failine nisbeti ile nisbeti kiyamiye olmus yani dovmek isi zeydde gaim olmus mefuluna olan taalluguda vukuiyyyedr yani dovmeklik isi meful olan amirda vuku bulmustur.
gad,sin,sevfe,in,lem.lemma,emir lami,nehi lasi figlin hassasindandir.Gad figli maziye dahil old zaman tahgik muzariye dahil old zaman bagiz manasinadir.Sin istikbali karib sevfe istikbali beid In hades icin lem lemma hadesi nefi emir lami husulu talep nehi lasi terkini talepdir
Sin,sevfe veiyd yani korkuyu te'kit bazende vagdi yani sozu te'kit icindir mesela Seteravne rabbekum kema teravne...seteravne manasi
yakinda siz gorursunuz die korkuyu te'kit etmis vagde misal:Seyuazzibekum azaben eliyma manasi:Yakinda siz siddetli azab ile olunursunuz die burdada sozu te'kit etmisdir
ISIM,uc zamandan birine yakin olmadgi halde anlasilmakta mustakil mana uzerine delalet eden kelimedir mesela zeyd gibi uc zamandn
birine yakin olmadigi halde anlasilamkta alemisahis manasina delalet ettigi icin zeyd isimdir.
Harf ise anlasilmakta mustakil manaya delalet etmeyip gayrisinin anlasilmasi icin alet olandir mesela:sirtu minelbasrati ilelkugfeti burada min hafdir bir mana ifade etmez fakat gayrisi olan yurumenin basradan basladim kugfede sona erdigini ifade eder.
