HÂCEGÂN YOLU:
Daha çok nübüvvet kemâlâtına (olgunluklarına üstünlüklerine) kavuşturan Hazret-i Ebû Bekir'den gelen yolun Yusuf-ı Hemedânî hazretlerinden îtibâren aldığı isim. Bu yol sonradan Nakşibendiyye adını almıştır.
Hâcegân yolunun büyüklerinden Abdülhâlik Goncdüvânî hazretleri vasiyetnâmesinde buyuruyor ki: Her hâlinde ilim edeb ve takvâ üzere ol İslâm âlimlerinin kitaplarını oku. Fıkıh ve hadîs öğren. Câhil tarîkatçılardan sakın şöhret yapma şöhrette âfet vardır. Arslandan kaçar gibi câhillerden kaç. Bid'at sâhibi inanışları bozuk olan sapıklar ile ve dünyâya düşkün olanlar ile arkadaşlık etme. (Mevlânâ Sâfî)
HACEGAN YOLUNUN 11 ESASI
Hace Abdülhalik Gucdüvani (k.s) Hazretlerinin tarikatının binası aşağıda yazılıp izah edilecek olan on bir kelime üzerine kurulmuştur.Bunlar Hace Abdülhalik Gucdüvani (k.s) Hazretlerinin mübarek kelimeleridir.
1.HUŞ DER DEM: (Her an uyanık bulunmak)
Bu kelime, salik nefes alıp verirken gaflette olmamasından ibarettir.Zira salik nefes alıp verirken uyanık bulunsa nefesini gafletten korur.Nefeslerini gafletten muhafaza etmek bu tarikatta yüksek mertebedir.Zira nefeslerini hıfzetmek huzura sebeptir.Huzur ise bu tarikatta rükn-I azamdır.Büyük ve mühim bir esastır.
2.NAZAR BER KADEM (Göz ayağa bakacak)
Bu kelime, salik yolda giderken daima nazarını afaka bakmaktan koruyacak ve ayağa bakacak demektir.bu lugavi manasıdır.Tasavvufi yorumları ise şöyledir:
Salik yabancıların yüzüne hiç bakmayacak; gözü kendinde kendi gönlünü temaşa etmekte olacak.
Tevazu üzere olacak; yukarılara değil ayaklarının ucuna bakarak yürüyecek.
Resulullahın sünnetine uygun yürüyecek.Zira o, önüne bakarak yürürdü.
Salik yolda mesafe almak istiyorsa bastığı yeri görerek yürümeli ki hedefine varabilsin.
Göz bakacak ve kestirecek, ayak da oraya çıkacak.
3.SEFER DER VATEN (Vatanda sefer)
Salik, masivayı ter edip canb-I Hakkàteveccüh etmeden ibarettir.Bu, müridin kötü ahlaktan ve beşeri sıfatlardan sıyrılıp iyi ahlak ve meleki sıfatların yurdu olan asli vatanına dönmesini gösterir.
4.HALVET DER ENCÜMEN (Cemiyet içinde yalnızlık)
Bu kelime batında hak ile meşgul olup, zahire halkın arasına karışmayı ifade eder.
5.YAD-I KERD (Kalple zikir)
Bu kelime hacegan indinde; lafza-I celal-I nefesi tutmak suretiyle zikretmek demektir.Zira hacegan hazeratı saliklerin kalbini tasfiye için lafza-I celali nefesi tutmak suretiyle telkin ettikleri zaman (yad-I kerde mesşul ettin) derlerdi.Yahut da yad-I kerd kelimesi bu tarikatta kelime-i tevhidi nefesi tutarak zikretmekten kinaye oldu.
6.BAZ KEŞT (Zikir anında mahlukatı düşünmemek)
Zkir nefesini tutarak zikrettiği zaman tek sayı ile zikredip nefesini verirken (ilahi ente maksudi ve rızakematlubi-Allahım maksadım sensin ve senin rızanı istiyorum) kelamını mülahaza etmek.
7.NİGAH DAŞT (Zikir anında masivayı terk etmek)
Kalbi, havatırdan yani, istenilmeyen düşüncelerden muhafaza etmek.
8.YAD DAŞT (Hatırda çıkarmamak)
Hak Sübhanehü ve Teala Hazretlerinden daima agah olmak; zikir anında ve diğer zamanlarda Allah`I hiç unutmamak.
9.VUKUF-U ZAMANİ (Her zaman, haline vakıf olmak)
Nefsi daima muhasebeye çekmek.
10.VUKUF-U ADEDİ (Adetlere vakıf ve sahip olmak)
Zikirde adetlere riayet etmek.
11.VUKUF-U KALBİ (Kalbe vakıf ve sahip olmak)
Önce kozalak şeklindeki kalbe teveccüh ederek basiret gözü ilehakikat-I kalbe nazar edip durmak.
Kaynak:Altun Silsile-Silsile-i Sadat-ı Nakşibendiyye-i Aliyye-Osmanlı Yayınevi-Abdülkadir Dedeoğlu
