Sağlık kurumuna, hem bozulan sağlığımızı yeniden kazanmayı hem de eskisi gibi mutlu olmayı bekleyerek başvururuz. Burada karşımıza çıkan, günlük hayatımızda görmediğimiz uygulamalar ve karmaşık işlemler karşısında bazen ne yapacağımızı bilemeyiz. İşte bu noktada başvurduğunuz kurumun, sizi hem sağlığınıza kavuşturma, hem de bunu hangi yolla yapacağınız konusunda sizi bilgilendirme sorumluluğu vardır
Geçmişe baktığımızda ilk olarak 1948 Evrensel İnsan Hakları Bildirgesinde “Yaş, cins, ırk, din, siyasal inanç ve sosyo-ekonomik güç ayrıcalığı olmaksızın herkesin mümkün olan en yüksek düzeyde sağlık hizmetine kavuşması doğal hakkıdır” maddesi ile sağlık hakkı tanımlanmıştır. Bu bildirgeye Türkiye de imzasını atmıştır.
Hasta Hakları deyince sağlık çalışanları ile sağlık hizmetlerinden faydalanan kişileri karşı tarafta algılayan yanlış bir anlayış vardır. Durum aslında öğle değildir. Sağlık çalışanı hastaların en üst düzeyde sağlık hizmetinden faydalanması için gayret gösterirken, hasta ise bundan en iyi şekilde faydalanmak için çalışır.
Hasta Hakları Nelerdir?
Hizmetlerden Yararlanma Hakkı
Sağlık kuruluşlarına başvuran her birey, fiziksel, düşünsel ve sosyal özellikleri ne olursa olsun, var olan tanı, tedavi ve rehabilitasyon olanaklarından en üst düzeyde yararlanma hakkına sahiptir.
Bilgi İsteme Hakkı
Hasta; sağlık durumunu, kendisine uygulanacak tıbbi işlemleri, bunların faydaları ve muhtemel sakıncaları, alternatif tıbbi müdahale usulleri, tedavinin kabul edilmemesi halinde ortaya çıkabilecek muhtemel sonuçları ve hastalığın seyri ve neticeleri konusunda sözlü veya yazılı olarak bilgi istemek hakkına sahiptir.
Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme Hakkı
Hasta; sağlık kurum ve kuruluşunu seçme ve seçtiği sağlık kuruluşunda verilen sağlık hizmetinden faydalanma hakkına sahiptir.
Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme Hakkı
Hastaya talebi halinde, kendisine sağlık hizmeti verecek veya vermekte olan tabiplerin ve diğer personelin kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi verilir.
Hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme hakkı vardır.
Mahremiyete Saygı Gösterilmesi Hakkı
Hastanın, mahremiyetine saygı gösterilmesi esastır. Hasta mahremiyetinin korunmasını talep edebilir. Her türlü tıbbi müdahale, hastanın mahremiyetine saygı gösterilmek suretiyle yapılabilir.
Tıbbi Müdahalede Hastanın Rızası
Tıbbi müdahalelerde hastanın rızası gerekir.
Güvenliğin Sağlanması Hakkı
Herkesin, sağlık kurum ve kuruluşlarında güvenlik içinde olmayı bekleme ve bunu istemek hakları vardır.
İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi Hakkı
Hasta, kişilik değerlerine uygun bir şekilde ve ortamda sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir
Refakatçi Bulundurma ve ziyaret Hakkı
Kurum imkanlarının elverdiği ve hastanın sağlık durumunun gerektirdiği ölçüde, tedaviden sorumlu olan tabibin uygun görmesine bağlı olarak, refakatçi bulundurulması istenebilir
Bilgi Verilmesini Yasaklama Hakkı
İlgili mevzuat hükümlerine ve hastalığın mahiyetine göre yetkili mercilerce alınacak tedbirlerin gerektirdiği haller dışında; hasta, sağlık durumu hakkında kendisine veya ailesine veya yakınlarına bilgi verilmemesini isteyebilir
Tedaviyi Reddetme ve Durdurma Hakkı
Kanunen zorunlu olan haller dışında ve doğabilecek olumsuz sonuçların sorumluluğu hastaya ait olmak üzere; hasta kendisine uygulanması planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasını istemek hakkına sahiptir.
Hasta; uygulanacak tedaviyi reddetmesi veya önerilere uymamasından dolayı doğacak sonuçlardan kendisi sorumludur.
Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma Hakkı
Sağlık kurum ve kuruluşlarının imkanları ölçüsünde hastalara dini vecibelerini serbestçe yerine getirebilmeleri için gereken tedbirler alınır.
Sürekli hizmet hakkı
Gerektiği sürece sağlık hizmetlerinden yararlanmak hakkı vardır.
Müracaat, Şikayet ve Dava Hakkı
Hastanın ve hasta ile ilgili bulunanların, hasta haklarının ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü müracaat, şikayet ve dava hakları vardır.
Hastanın Sorumlulukları
Bir yerde hak varsa hemen yanı başında sorumluluk da vardır.
Hasta Sorumluluğu: Hastanın bir sağlık kuruluşuna başvurmadan ve başvurduktan sonraki süreçte yerine getirmesi gereken ödev ve yükümlülüklerdir.
Sosyal Güvenlik Durumu
Hasta; sağlık, sosyal güvenlik ve kişisel bilgilerindeki değişiklikleri zamanında bildirmek durumundadır.
Sağlık Çalışanlarını Bilgilendirme
Hasta; yakınmalarını, daha önce geçirdiği hastalıkları, yatarak herhangi bir tedavi görüp görmediğini, eğer varsa halen kullandığı ilaçları ve tüm sağlığıyla ilgili bilgileri tam, eksiksiz vermelidir.
Tedavisi İle İlgili Önerilere Uyma
Tedavisinden sorumlu yetkili doktor, hemşire ve ilgili sağlık personeli tarafından önerilen tedaviye onay verdikten sonra tedavi planına uymaktan sorumludur.
Hastane Kurallarına Uyma
Hasta; başvurduğu sağlık kuruluşunun kural ve uygulamalarına uymalıdır.
Hasta sağlık Bakanlığı ve diğer sosyal güvenlik kurumlarınca belirlenen sevk zincirine uymalıdır.
Hasta; randevulu hizmet veren bir sağlık tesisinden yararlanıyorsa randevunun tarih ve saatine uyması ve değişiklikleri ilgili yere bildirmesi gerekir.
Hasta; hastane personelinin, diğer hastaların ve ziyaretçilerin haklarına saygı göstermelidir.
Hasta; hastane malzemelerine verdiği zararları karşılamak zorundadır.
Görüldüğü üzere hastaların hak ve sorumluluklarını bilmesi önemlidir. Ancak şu durumda göz önünde bulundurulmalıdır ki günümüzde hasta memnuniyeti büyük önem kazanmıştır ve hastanelere başvuranların ihtiyaç ve beklentilerine her gün yenileri eklenmektedir. Bu sebeple kurumlar gelişmeleri takip etmeli, hasta beklentileri neler öğrenmeli, benzer kuruluşlarda başvuranların ihtiyaçları nasıl karşılanıyor bilmeli ve buna göre sürekli gelişimi sağlayacak uygulamalar yapmalıdır.
Haftaya yeni bir konu ile görüşmek üzere sağlıkta kalın….
Haber Vaktim. com
Op.Dr. Tamer Sazak
