Sultanahmet meydanında kaç cami var, biliyor musunuz? Bu ancak ve ancak ‘Kim 500 Milyar Kazanmak İster’ yarışmasının ilk baraj sorusu olabilir diyorsanız, yanılıyorsunuz. Çünkü cevap üzerine biraz yoğunlaşınca, kendiliğinizden, bu en az 125 milyarlık bir soru, deyivereceksiniz...
Sultanahmet meydanında biri şu anda müze olarak kullanılan üç cami var. Bunlardan en eskisi Ayasofya. En yenisi Sultanahmet. Üçüncüsü ise 1491 yılında ibadete açılan Firuzağa Camii.
Sadece bilenlerin bildiği, yukardaki soru yöneltilince pek akla gelmeyen bu camiyi Osmanlı Devleti padişahlarından ll. Beyazıt’ın Haznedar’ı, yani günümüze göre maliye bakanı Firuz Ağa yaptırmış. İstanbul’un en eski camileri arasında yer alan tarihi ibadethane, Sultanahmet tramvay durağının biraz aşağısında bulunuyor.
Caminin en önemli özelliklerinden biri de kapısının üstündeki Şeyh Hamdullah’a ait olan celisülüs kitabe. Şeyh Hamdullah’ın kaleminden çıkmış kitabeler buradan başka İstanbul’da sadece Beyazıt ve Davutpaşa camilerini süslüyor. Sahasının duayenlerinden Şeyh Hamdullah ise hat yazısını Osmanlı üslubuna çeviren çok önemli bir isim.
Firuzağa Camii ile ilgili ilginç bir bilgi de, mimarının bilinmemesi. Cami 19’uncu asrın sonunda İstanbul’da yıkıma yolaçan depremde büyük hasar görünce, zamanın hükümdarı ll. Abdülhamit tarafından, neredeyse, tepeden tırnağa yeniden inşa ettirilmiş.
Sultanahmet meydanında yürürken ağaçların arasına saklandığı için göze çarpmayan bu küçük camiye depremden sonra en büyük hasarı yanıbaşından geçen tramvay hattı veriyor. Tramvayların meydana getirdiği sarsıntılar caminin minaresinde gözle görülebilen çatlaklar oluşturmuş. Hasarın daha da artmaması için cami hizasındaki rayların altına kauçuk döşenerek problem bir nebze de olsa çözümlenmiş. Ancak minarenin belki de yıkılarak yenilenmesi bile gerekebilirmiş. Tramvaydan bahsetmişken şunu da ekleyelim: Bugün tramvayın geçtiği yer önceden cami bahçesi dahilindeymiş ve burada kabirler varmış. Meydan düzenlemesi sırasında bunların hepsi kaldırılmış. Sadece mermerden yapılmış çok eski bir mezar sembolik olarak caminin bahçesine yerleştirilmiş, şimdi Firuz Ağa’nın kabri olarak ziyaret ediliyor.
Yakın tarihe kadar Sultanahmet ile Firuzağa Camii imamlarının karşılıklı okuduğu ve Alman Çeşmesi civarında dinlendiğinde insanı mest eden çifte ezanlar bugünlerde artık yok. Sebebi, doğan ihtiyaç yüzünden Firuzağa Camii müezzininin, Sultanahmet Camiine atanması ve yerine atama yapılmaması. Müezzinsizlik durumu şimdilik kablo ile kotarılmış gibi. Nasıl mı, Sultanahmet Camii’nde okunan ezan kablo ile Firuzağa Camii’nin minaresinden de duyurularak...
Temizliği ve bakımlılığıyla da dikkat çeken cami, iş yoğunluğu yaşayan ve vakti sıkışanların ibadetlerini rahatlıkla yerine getirebilecekleri bir konumda. Hele gölgeli bahçesindeki banklarda birkaç dakikalık dinlenme ve tefekkür bile insana ilaç gibi geliyor. Bakalım camiye gittikten sonra siz neler düşüneceksiniz?
Emin Akdağ
