YENİŞEHİRLİ ABDULLAH EFENDİ
İstanbul'da ilk matbaanın kurulmasına fetvâ veren, elli yedinci Osmanlı şeyhülislâmıdır. İlk tahsilini Yenişehir'de yaptıktan sonra İstanbul'a gelip zamânının âlimlerinden aklî ve naklî ilimleri tahsil ederek müderris oldu. En son Süleymâniye Dâr'ül-hadîs müderrisliğine ulaştı. Sonra kâdılık mesleğine geçti, fetvâ emini oldu. Halep, Bursa ve İstanbul kâdılıklarında bulundu. 1716 senesinde Anadolu Kazaskerliğine, bir müddet sonra da Rumeli Kazaskerliği'ne daha sonra Sultan Üçüncü Ahmed Han tarafından şeyhülislâmlığa getirildi.
Matbaanın kurulmasıyla ilgili fetvâsı şöyledir:
Sual;
"Kitap basma sanatını iyi bildiğini söyleyen bir kimse, lügât, mantık, astronomi, fizik ve benzeri âlet ilimleri kitaplarının harflerini ve kelimelerini birer kalıba çıkarıp, buradan kâğıtların üzerine basarak bu kitapların benzerlerini elde ederim, dese, bu kimsenin, böyle kitap bas-masına dînimiz izin verir mi?"
El-cevap;
"Kitap basma sanatını iyi bilen bir kimse, bir kitabın harflerini ve kelimelerini bir kalıba çıkarıp, kâğıtlara basmakla bu kitaptan kolayca az zamanda çok sayıda kitap elde ediyor. Böylece çok ucuz kitap yazılmasına sebep oluyor. Fâideli bir iş olduğundan dînimiz bu kimsenin bu işi yapmasına izin verir. Kitapta yazılı ilmi bilen birkaç kişi önce kitabı tashih etmelidir. Tashih ettikten sonra basılırsa güzel bir iş olur."
Şeyhülislâmlık vazîfesini üstün bir liyâkatle yürüten Yenişehirli Abdullah Efendi, 1744 senesinde Kanlı-ca'daki evinde vefât etti. Kanlıca İskender Paşa Câmii bahçesine defnedildi.
Yenişehirli Abdullah Efendi'nin Behçetü'l-Fetâvâ adlı fetvâ kitabı pek kıymetlidir.