Dest, kelimesi Farsça’da “el” anlamına gelen bir kelimedir. Türkçemizde bu kelimeden türeyen onlarca kelimeyi ictimai hayatımızda kullanmaktayız. Bu kelimelerin hiç birisinin Farsça kökenli olduğu aklımıza bile gelmez. İşte onlardan hatırlayabildiklerim.
Deste: El, tutam
Desti: Kelime anlamı “ele ait” demektir. Topraktan su taşımak için yapılmış olan kaptır.
Destere: El bıçkısı (Testere)
Dest-gah: (Tezgah) Dest=El, gâh=mahal kelimelerinin birleşmesiyle oluşan söz gurubu, Eskiden bez dokumak için kullanılan alet.
Destur: Ruhsat, izin, el almış
Ab-dest: Ab=su ve dest=el kelimelerinden mürekkeb bir kelimedir. El suyu, el yıkama suyu anlamlarına gelir.
Der-dest: Tutma, ele geçirme (-de, -da anlamına gelen der, ile dest kelimelerinden mürekkeb)
Birde bunlardan başka şimdi pek kullanmadığımız bir kelime var : Dest-mâl… Dest=El ve mâl=silmek kelimelerinden mürekkeb bir kelimedir. Kelime anlamı elbezi demektir. Ancak bunun tarihi bir önemi vardı. Şu anda Topkapı Sarayı’nda “Dest-i Mâl” odası diye bir bölüm bulunmaktadır. Kutsal Emanetler yada Hırka-i Şerif Dairesinin orjinel adı yani… Buraya dest-i mâl odası denilmesinin hususi bir sebebi vardır.
Osmanlılar döneminde şimdi olduğu gibi hırka-i şerif dairesi Ramazan-ı Şeriflerde ziyarete açılıyordu. Bu ziyaret sırasında daha önceden üzeri ayet-i kerimelerle süslü baskıların olduğu bezler, hırka-ı şerifin üzerine konulurdu. Ziyarete gelenler bu bezi öperlerdi. Bu bezler padişahın bir hediyesi olarak, bezi öpenlere hediye edilirdi. İşte bu bezlere “dest-i mal”, bu odaya da dest-i mal odası ismi veriliyordu.
(Bu yazı daha önce bir başka yerde yayımlanmamıştır)
Teşekkürler bı kıymetli bilgiler için.
Alıntı Yap
(Bu yazı daha önce bir başka yerde yayımlanmamıştır)
Artık başka yerde yayınlananilir mi? 8-)
Alıntı yapılan: "fatihan"Teşekkürler bı kıymetli bilgiler için.
Alıntı Yap
(Bu yazı daha önce bir başka yerde yayımlanmamıştır)
Artık başka yerde yayınlananilir mi? 8-)
Tabiki yayınlanabilir. O ibare ile yazının alıntı olmadığı, alınteri olduğunu belirtmek istemiştim.
türk dilinin Etimolojik sözlügü var simurg yayinlarinda. Hep merak eder, her türkiyeye gidisimde de unuturum.
Böyle yazilar ciktikca da kitabin bir bölümüünü belese getirmis olma heyecaniyla okurum..
Teşekkürler Tarihman hocam...