(http://www.dunyabulteni.net/images/news/83203.jpg)
Osmanlı padişahlarının cuma namazlarını kılmak üzere, merasimle camiye gitmelerine “Cuma Alayı” veya “Cuma Selamlığı” adı verilirdi. Padişahlar, başta Ayasofya olmak üzere Süleymaniye, Bayezid, Sultan Ahmed ve Eyüp Sultan gibi selatin camilerinde, inceden inceye teşrifat kurallarına bağlanmış bir merasimle cuma namazlarını eda ederlerdi.
Osmanlı padişahlarının halkla doğrudan, yüzyüze geldikleri çok önemli bir merasim olan Cuma selamlıklarında, halk padişaha dilek ve şikayetlerini iletme imkanı bulurdu. Merasim taburu, göz alıcı kıyafetleri ile padişahın çevresinde ve önünde yürür, yolun iki tarafını da saran halk ise dilek ve şikayetlerini yazılı olarak uzatırlardı. Padişahın yakın hizmetinde bulunan bir görevli bunları toplar, padişaha sunardı. Bu sayede hükümdar ile halk bütünleşmesini sağlayan Cuma selamlığı, sadece merasim ve dini yönüyle değil, sosyal açıdan da büyük önem taşımaktaydı.
Padişahın Cuma selamlığına at üzerinde gitmesi bir gelenekti. Ancak II. Abdülhamid, hastalığı dolayısıyla, saltanat arabasıyla bu merasimlere katılırdı. Padişahın cuma namazını hangi camide kılacağı daha önceden belirlenir, yeniçeri ağası belirlenen camiye giderek hünkar mahfiline seccade serdirip kontrol ederdi. Yine cumadan evvel, saray kapısından, gidilecek camiye kadar, mesafenin uzaklığına göre, gerek güvenlik için gerekse de padişahın geçişi sırasında selam duracak askerler yerleştirilirdi. Merasim alayının geçisi sırasında padişah, etrafına selam verdikçe yollarda dizili askerler de kolları göğüslerine çapraz kavuşturulmuş halde öne eğilirler, saygı selamında bulunurlardı. Bu merasime katılmak mecburiyetinde olanlar daha önce saray avlusunda toplanırlar, padişaha mevkiileri nisbetinde iştirak ederlerdi.
Merasim alayı camiye ulaştığında, hazır bulunan merasim taburu Solaklar ve Peykler, muhteşem kıyafetleri ile sağlı sollu padişahın çevresinde ve önünde yürürler, padişahı uzaktan da olsa görmek isteyen halk ise, büyük kalabalıklar halinde avluyu doldururdu.
Dünya Bülteni / Tarih Servisi
emeğine sağlık.