NEFİS MUHASEBESİ

Bilmiş ol ki; günün ilk vaktinde insan kendine hakkı tavsiye
edip, ona göre hareket edeceği gibi, akşamda kendini hesaba çekmesi için bir zaman ayırmalıdır.

Eğer insan her günahı için evine bir çakıl taşı atsa, evi taşla dolardı. Ne yazık ki kendisi günahlarını hesap etmez. Halbuki melekler onları yazar. Allahü Teâlâ da o yaptıklarından onları hesâba çekecektir.

Yine bir haberde, günün dörde bölünmesi ve bunun bir cüzünde nefis muhâsebesi yapılması istenmiştir. (Gazâlî, İhya 4/728)

Nefis muhâsebesi, ömrün her günü her saati dikkate alınarak ve vücûdun bütün âzâları hesâba katılarak yapılmalıdır.
 
İbn-i Samte (r.a.) dâimâ kendini hesâba çekerdi. Bir gece hesâba oturmuş
 ve altmış yaşına geldiğini, bunun da 21.500 gün ettiğini görünce “Vay
başıma gelene! Her gün bir günahım olsa 21.500 günahla Allah’ın huzuruna
çıkıyorum. Halbuki her gün binlerce günâhım vardır” diyerek bayıldı ve
düştü. Bir daha ayılmayarak rûhunu teslîm etti. Bu sırada “Sana Firdevs-i Âlâ ile müjde olsun!” diye gâipten bir ses duyuldu. :cry:  (Gazâlî, İhya 4/730)

Hz. Ömer (r.a.)’den şöyle rivâyet olunmuştur: “Hesâba çekilmezden evvel

nefislerinizi hesâba çekiniz ve tartılmadan önce amellerinizi tartınız.”