kühl bahsini misalle birlikte anlatablirmisiniz
Amili Kıyasinin 5. İsmi tefzıldir.Bu ismi tefzıl nahiv âlimlerinin görüşüne göre mef’ûlü bih sarihini nasb etmez.
İsmi zâhirini fâil alıp raf’ edemez. Ancak fiil manasına olduğu zaman ismi zahirini fail alıp raf’eder. İsmi tefzılin fiil manasına olması için beş şart vardır.
1. (
Bi en yekûne vasfen) ismi tefzıl lafzan sıfat vaki’ olacak
2. (
Limüteallegı mâ cerâ aleyh) ismi tefzilin i’timât ettiği şeyin müteallegı için ma’nen sıfat vaki’ olacak
3. (
Müfezzalen bi’tibâri-tteallügı) İsmi tefzilin i’timât ettiği şey’in mef’ûl alması i’tibâri ile mütealleg müfezzal olacak.
4. (
Alâ nefsihi bi’tibâri gayrihi ) İsmi tefzıl mef’ûl aldığı şey’in gatrısı i’tibâri ile mütealleg müfezzalün aley olacak. (Bu üçüncü ve dördüncü şartlar harfi nefî gelmeden evveldir. Harfi nefî dahil olunca hüküm aksidir.)
5. (
Menfiyyen) İsmi tefzılin dahil olmuş olduğu cümlenin başına harfi nefî dahil olacak.
“Mâ raeytü racülen ehsene fî aynihi-lkühlü minhü fî ayni zeydin”1. ŞART: Ahsen olan ismi tefzıl racülden lafzan sıfat vâki’ olmuştur.
2. ŞART: İsmi tefzıl i’timâd ettiği racülün müte’allegı olan kühül için ma’nen sıfat vâki’ olmuştur.
3. ŞART: İsmi tefzıl i’timât ettiği racülü mef’ul alması i’tibâri ile müte’allak olan kühül müfezzal olmuşdur.
4. ŞART: İsmi tefzılin mef’ul aldığı racülün gayrı olan Zeyd’e i’tibârla kühül müfezzalün aleyh olmuştur. Racüle i’tibârla müfezzal olmuştur.
5. ŞART: Kelam menfî olup üçüncü ve dördüncü şartlar aksine olur. Yani kühül racüle i’tibârla müfezzalün aleyh Zeyd’e i’tibârla müfezzal olmuştur.
Muhtelif misâl:
“Mâ raeytü meyteten ezyede fî hucretihâ nûrun minhü fî hucreti hafîzate”