Muhammed bin Ka’b el-Kurazî buyurdu ki: “Ev eşyanızdan biri kırıldığı zaman öfkelenmeyiniz. Çünkü sizin gibi onların da eceli vardır.”
Mâlik bin Dînar buyurdu ki: “Bir merkep veya kediyi dövmekle öfkesini yatıştıran bir adam halîm değildir, yani yumuşak huylu sayılmaz.
Alçak adama cevap vermemek hilmdir. Alçak adama en ağır gelen şey, sözüne aldırmamak ve kendisine değer vermemektir.”
Hazreti Hüseyin bin Ali, adamın biri kendisine kötü söz söylediği zaman şöyle karşılık veriyordu: “Ey kardeş, eğer sözünde doğru isen, Allah seni mükafatlandıracaktır. Eğer yalancı isen, bil ki Allah’ın intikamı, benim senden alacağım intikamdan daha şiddetlidir!”
Adamın biri, Hazreti Ebû Zer’e, kötü sözler söylemişti. Ebû Zer de şu sözlerle karşılık vermiştir: “Ey kardeş, önümde sarp ve siyah bir yokuş var. Bu yokuşu selâmetle aşabilirsem, hakkımda söylediğin şey bana zarar verecek değildir. Eğer aşamazsam, bu takdirde ben, söylediğinden daha kötüyüm demektir!”
Evliyanın büyüklerinden Bayezid-i Bistami hazretleri talebeleri ile yürürken birisi pencereden kül döktü. Her tarafı kül olmuştu. Talebeleri çok üzüldüler. Onların müdahale etmelerine fırsat vermeden, “Hiç olmazsa kül soğuk. Aslında bu başa soğuk kül değil sıcak kül, ateş layıktı, ucuz atlattık” buyurur. Yoluna devam eder.
İnsanlar, gadap (kızmak) ve hilm (yumuşaklık) üzere yaratılmışlardır. Bir kimse kızar ve sonra yumuşaklık gösterirse, kızması, onu istenmeyen bir söze ve işe düşürmediği müddetçe kınanmaz. Buna rağmen, kızmayı her zaman terk etmek, ondan uzak olmak daha iyidir.
Abdülmelik bin Mervân dedi ki: “Bir kimsenin halîm (yumuşak) olduğu, ancak kızdığı zaman bilinir. Bir kimse kızıp da, yumuşaklık gösterirse, halim olduğu anlaşılır.”
Hazreti Sehl bin Sa’d rivâyet etti: Resûlullah efendimize birisi gelerek: “Yâ ResûlAllah! Bana bir amel öğret de, onu yaptığım zaman, Allahü teâlâ ve insanlar beni sevsin” dedi. Resûlullah efendimiz “Dünyâya kıymet verme. O zaman Allahü teâlâ seni sever. İnsanların elindekine düşkün olma. O zaman da seni insanlar sever” buyurdu.
Mehmet Oruç
