İnsan kişiliğinin bazı yönlerini en iyi ses, ele verir. Öğretmenlik ve askerlik bu konuda özel bir önem ve dikkat gerektiren mesleklerdir.

İyi bir konuşmanın özellikleri şunlardır:

a. İşitilebilirlik:

Konuşurken, sesin, bütün dinleyiciler tarafından rahatlıkla işitilebilmesidir. Çok yavaş ya da yüksek tonlarla konuşulmamalı; ses tonu konuşulan yerin ve dinleyici kitlesinin büyüklüğüne ve özelliğine bağlı olarak ayarlanmalıdır.

b. Akıcılık:

Sözlerin ve düşüncelerin, dinleyicilerin algılama hızına denk düşmesidir. Bu hız, her zaman aynı kalmamalı; heyecan durumuna, dinleyicilere ve
konuya göre yer yer değişiklikler göstermelidir.

c. Hoşa giderlik:

Ses tınısının katı, tiz, kulak tırmalayıcı, hırıltılı, madenî, burundan gelen, hışırtılı, boğuk, çok yumuşak, gevrek, biçimden yoksun vb. olmamasıdır. Genellikle doğuştan gelen bu özellikler, düzenli çalışma ile belli oranlarda düzeltilebilir.

ç. Anlamlılık:

Sesin genel olarak, dostça bir nitelik taşıması ve güven duygusu telkin etmesidir. Ses, kelimelerdeki anlamın daha fazlasını ya da tam zıddını
yansıtabilir.

d. Bükümlülük:

Sesin; ton, hız ve anlam bakımından değişiklik göstermesidir.

KONUŞMA (DİKSİYON) YETERSİZLİKLERİ

Pek çok insanda konuşma yetersizlikleri görülür. Hatta, üniversite bitirmiş bazı insanlar bile doğru ve güzel konuşamaz.

Konuşma yetersizliklerini şu maddeler altında toplamak mümkündür:

a. Yöresel Ağızla Konuşma:

Kelimeleri, kişinin yetiştiği çevrenin ağzındaki seslerle söylemedir.

Örnekler:

kalın / galın
gidiyorum /  gidiyom ya da gidim
merdiven / ayahçah
tas /  üsküre
yuvarlanmak /  gındırlanmak
çukur /  kortik

b. Anlatımda Yetersizlik:

Konu üzerinde kısa konuşulur, söylenecekler tam bildirilmez. Cümleler; bazen yarım bırakılır, bazen de bozuk cümle kullanılır. Anlamı bilinmeyen kelimeler seçilir. Yanlış telaffuz yapılır.

Örnekler:

maiyet /  mahiyet
yönetmelik / yönetmenlik
porte /  portre

c. Kavrayış Eksikliği:

Meslekî bilgi yönünden henüz yeterli seviyeye gelinmediğini gösterir. Konuşulan ya da kişinin kendisine sorulan konu hakkında yeterli bilgisi, deneyi olmayabilir. Bunun sonucu olarak konuyu tam olarak anlamayabilir.

Yukarıda sıralanan bu yetersizliklerin yanında, az da olsa bazı insanlarda sürekli bir yargılama yapamama, dağınık konuşma, gereksiz sözler söyleme,
çekingenlik, kural bilmeme, sesleri yeterli olmama, konuşurken gereksiz el – kol, gövde hareketleri yapma gibi kusurlar da görülmektedir.
 
Kaynak:S. SARICA – M. GÜNDÜZ, Güzel Konuşma Yazma kitabından

Bütün bu rahatsızlıklar, evde, okulda fırsat yakalandığında planlı ve düzenli olarak çok konuşmakla giderilebilir. Ayrıca, doğru ve güzel konuşma şartları doğrultusunda konuşmaya önem vermek gerekmektedir.

kendinigelistir.com