Sarf kitaplarında Mutavaat’ın tarifi ve misalleri vardır. Fakat o misalleri daha iyi anlayabilmek icin Türkce bir kaç cümleden misal vermek faideli olacaktır. Mutavaat’ın Meçhül fiil ile yakın alakası vardır. Dikkat edilmezse aradaki fark farkedilmez.
“ Kuyudan su çekildi , Soğuk soğuk içildi ” MEÇHÜL
“Derenin suyu çekildi ” MUTAVAAT
“A’za meclisten çekildi “ MUTAVAAT
“ Müsafir daha ziyade ev sahiplerini tacizden çekindi” MUTAVAAT
“ “
“ Kuyudan su çekildi “ cümlesinde (SU) çekilmis, yani çekme (hades)ine dücar olmuştur. Fakat suyu çeken zikredilmeyen biridir. Su ancak çekilendir. Dolayısi ile bu cümle MECHÜLdür.
“ Derenin suyu çekildi” cümlesinde ise (Derenin suyu )hem çeken hem çekilendir. Kendi kendine çekildiği veya kendi kendini çektiği ifade edilmektedir.
“A’za meclisten çekildi “ cümlesinde’de A’za hem çeken hem çekilendir. A’za kendi kendini meclisten çekti demektir.
Bu misallerde görüldüğü gibi meçhül fiilde sadece Naibi Fail vardır, fail tasavvur etmek mümkün değildir. Mutavaatta ise hem Fail hem Mef’ul anlaşılmaktadır. Yani her ikisinde’de (ÇEKİLEN) SU dur, fakat meçhülde çeken SU değildir. Mutavaatta ise kendini çeken yine SU dur.
Türkce’de Mutavaat (L-N) ve bazan (Ş) ile teşkil edilir.
Çekmek- Çekilmek- Çekinmek
Savmak – Savuşmak
Gezmek – Gezinmek
Girmek – Girişmek
N.Y./
[/b]