Niyyetin Ehemmiyeti
Muhterem Mü’minler!
Hutbemiz, niyyet ehemmiyeti hakkındadır.
Niyyet, bir işe başlamaya ve onu ifa etmeye kalben karar vermek ve bir şeyi muhafaza etmek manalarına gelir. Uyanık halde ve irademizle yaptığımız iyi veya kötü her hareket, bir kasıt ve niyyet taşır. Yüce dinimiz islam niyyete büyük ehemmiyet vermiştir. Yaptığımız ibadetlerin hepsinde şart ve rükün olarak niyyet yer almaktadır. Bir çok işlerimizde de sünnet olarak niyyet mevcuttur. Bu demektir ki niyyetsiz bir iş yoktur. Zaten bir iş niyyetsiz yapılıyorsa onun bir maksadı da yok demektir. Maksadı olmayan bir işin yapılması da yapılmamasından farklı değildir. Bu sebeble niyyet mutlaka olmalıdır ve vardırda zaten. Ancak burada mühim olan husus, bu varolan niyyetin şekli, meşruluğu veya gayr-i meşruluğu, sıhhat derecesi, hak veya batıl oluşu, hayır veya şer oluşudur. İşte mü’minler olarak dikkat etmemiz icab eden hususta budur ki, her türlü ibadet, adet ve işlerimizde sadrımızdaki niyyet ve maksadın bizleri hayırlı neticelere götürecek tarzda olmasıdır. Böyle olursa yaptığımız işler dünya da ve ahirette bizim için seadet vesilesi olur. Aksi halde, kötü niyyet ve maksadımız yüzünden –hafezanAllah- felaket vesilesi olabilir.
Muhterem Mü’minler!
Niyyetsiz yapılan ibadetler, adet derecesine düşerken, Allah rızası için, sahih bir niyyetle yapılan adetler ibadet hüviyeti kazanır. Mesela; yemek ve içmek adetimizi, Cenab-ı Hakk’a kulluk etmeye, O’nun yolunda hizmet etmeye kuvvet bulmak niyyet ve kasdıyla yaparsak, o yeme ve içme işi ibadet vasfı kazanır. Camide oturan iki kişiden biri gölgelenmek, diğeri evrad ve ezkar ile meşgul olmak niyyetleriyle oturuyorlarsa elbette her ikisinin alacağı netice farklı olacaktır. Hutbemin başında okuduğum ayet-i kerimede Cenab-ı Hakk şöyle buyuruyor: “De ki; göğüslerinizin içinde olanı gizleseniz de açıklasanız da onu Allah(cc) bilir.” Peygamber Efendimiz (sav) Hazretleri de Hadis-i Şeriflerin de şöyle buyuruyorlar: “Muhakkak ameller (her türlü işler) ancak niyyetlere göre kıymet kazanır. Ve şübhesiz her insan için (neye niyyet etmişse, kendisine) ancak niyyet ettiği şeyin karşılığı vardır. Bu hale göre kimin hicreti (yani teveccühü hedefi) Allah’a ve Resulü’ne ise onun hicreti Allah’a ve Resulü’nedir. Ve kimin hicreti elde etmek istediği bir dünya metaına veya evlenmek istediği bir kadına ise bunların hicreti de elde etmek istedikleri şeyedir.” Diğer bir hadis-i şerifte de: “Mü’minin niyyeti, amelinden daha hayırlıdır” buyruluyor. Nitekim tebük gazvesinden avdetlerinde, Rasülüllah efendimiz, ashabına şu hitabede bulundular: “Medine’de birçok kimseler bıraktınız. Lakin onlar her yürüyüşte ve sizin işlediğiniz her iyilikte ve her vardığınız gaza mahallinde sizinle beraberdiler.” Ashab-ı Kiram Peygamberimize: “Ya Resulellah, onlar Medine’de oldukları halde nasıl olurda bizim her hareketimize müşterek sayılırlar” dediler. Peygamberimiz cevaben: “Özür ve hastalık onları hapsetmiştir. Fakat gönülleri, yani niyyetleri daima sizinle beraberdi” buyurmuştur.
Yine rivayet edilmiştir ki: Vaktiyle Beni İsrailden bir abid, insanlar arasında korkunç bir açlığın hüküm sürmekte olduğu bir sırada, bir kum tepesinin yanına oturur. Açlığın insanları ne hale getirdiğini düşündükten sonra kum tepesine bakarak: “Keşke şu tepe un olsa da Allah’ın aç kullarını bununla doyursaydım” diye hulus-u kalb ile temennide bulunur. Cenab-ı Hakk, içlerinde bulunan bir nebiye vahyederek: “falanca kuluma söyle, o tepe kadar unu tasadduk etmenin sevabını kendisine verdim” buyurur.
Muhterem Mü’minler!
Mevzu ile alakalı, rivayet edilen bir Hadis-i şerifi daha arz edip hutbeme nihayet vereceğim.
Rasulüllah (sav) Efendimiz buyuruyorlar ki:
“Kıyamet gününde hesaba çekilip mahkemesi görülecek ilk insan şehid düşmüş birisi, hemen huzur-u ilahiye getirilir. Kendisine dünyada verilen nimetler birer birer tanıtılır. Ve oda tanır. Sorulur: “Dünyada ne gibi ameller işledin? Söyle bakalım” Cevaben: “Şehid oluncaya kadar senin yolunda cihad ettim...” der. O anda hitab-ı ilahi tecelli eder: “Hayır yalan söylüyorsun. Sen, falanca adam cesur, kahraman desinler diye savaştın. Sana cesur da, kahraman da denildi. Sonra emrolunur, yüzüstü çekilerek derhal ateşe atılır.
Mahkemesi yapılacak ikinci insan, ilim öğrenmiş, Kur’an okumuş, bildiklerini başkalarına öğretmiş biridir. O da huzura alınır. Dünyada verilen nimetler tanıtılır, o da tanır. Kendine sorulur: “Dünyada neler yaptın bakalım?” Cevaben: “İlim tahsil ettim, bildiklerimi başkalarına öğrettim ve senin rızan için Kur’an okudum” der. Hitab-ı İlahi onada tecelli eder: “Hayır yalan söylüyorsun. Sen ilmi sana “ne kadar bilgili” “ne de alim” “Kur’an’ı ne güzel okuyor” desinler diye öğrendin, okudun, okuttun. Evet niyyet ettiğin gayeye ulaştın. Sana alim ve okuyucu dendi. Sonra onunda emri gelir, yüzüstü sürüklenerek ateşe atılır.
Mahkemesi yapılacak üçüncü adama gelince, Allah-ü Teala ona mal mülk zenginliği vermiştir. Bu adamda huzura getirilir. Dünyada kendisine verilen o güzel nimetler ve servetler tanıtılır. Hemencecik tamamını bir bir tanır. Ona da sorulur: “Dünyada bu kadar servetinle neler yaptın söyle bakalım?” Cevaben: “Ya Rabbi! Senin hoşlanacağın her hususta iyilik, hayır ve hasenat yaptım” der. Hıtab-ı İlahi bu kul içinde tecelli eder: “Hayır yalan söylüyorsun, sen bütün o yaptıklarını sana cömert denmesi için yaptın. Sana o serveti vereni düşünmedin. Nihayet niyyet ettiğin şeye ulaştın. Sana cömert adam denildi. Böyle söylenmek senin çok da hoşuna giderdi. Bundan dolayı gururlanırdın da. Sonra emri gelir, yüzüstü çekilerek ateşe atılır.”
Bu hadis-i şerif Hz. Muaviye’nin yanında okunmuş; dinledikten sonra: “Onlara bu şekilde muamele yapıldı. İnsanların geri kalanlarına nasıl muamele yapılacak acaba?" buyurmuş ve hüngür hüngür ağladıktan sonra kendinden geçmiş.
