Gönderen Konu: Temizlikte Bir Zanaat: Aynalı Süpürge  (Okunma sayısı 3190 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Mücteba

  • Moderatör
  • popüler yazar
  • *****
  • İleti: 9214
  • "En büyük keramet, istikâmet üzere olmaktır..."
Temizlikte Bir Zanaat: Aynalı Süpürge
« : 04 Ağustos 2014, 17:01:11 »

Temizlikte Bir Zanaat: Aynalı Süpürge


Süpürge imalatı Edirne’nin yerel el sanatlarından biri. Edirneli genç kızların çeyizlerinde olmazsa olmazlarından olan aynalı süpürge, 1970’li yıllarda altın çağlarını yaşamış. Şehirde o zamanlar vergi
dairesine kayıtlı 400 işletme mevcut imiş. Elektrikli süpürgelerin evlere girmesiyle birlikte, günümüzde süpürge imal edenlerin sayısı 15 civarında.

Evvel zaman içine güzel bir gelin varmış. Gelin süslenmeye çok zaman ayırırmış, günde defalarca aynaya bakarmış. Bu sebeple iş yapmaya pek fırsatı olmazmış. Bu duruma çözüm bulmak ise kayınvalideye düşmüş. Kayınvalide, süpürgeye ayna takarak gelinin eline vermiş. ”Gelin! Gelin! Al sana aynalı süpürge, hem aynaya bak hem de işine bak.” demiş.

Bir diğer rivayete göre, eskiden aynalı süpürgenin başında “kabara” adı verilen iri başlı bir çivi bulunurmuş. Bu genç kız için bir temizlik, saflık sembolu imiş. Aynalı süpürge, evin dış kapısına asılmışsa “Evimizde evlilik çağında kızımız var.” anlamı taşırmış. Gelin kızın çeyiz sandığına, evine düşkün, eli iş tutan, becerikli ve temiz bir kız olduğunu anlatmak için aynalı süpürge konulurmuş.

Rivayetler böyle sıralanıyormuş. Elektrikli süpürgeler yüksek sesle evleri temizlese de Edirne’ ye özgü el dokuma sanatı olarak bilinen aynalı süpürge Edirne’de çeyiz sandıklarında yer buluyor kendine. Aynalı süpürge yapımında en genç zanaatkar olup bu zanaatın en son temsilcisi olan Varol Kuzu hikayesinden sonra aynalı süpürgenin nasıl yapıldığını anlatıyor.

Tohumdan aynalı süpürgeye

Edirne’de mart, nisan ayında ekilen süpürge otu, ağustos ayında biçilir. Ticaret Borsası dahilinde Süpürge Borsası olmak üzere bir borsa kurulur. Süpürge otu, üreticinin belirlediği fiyatlar üzerinden açık arttırma ile satılır.

Süpürge yapımının ilk aşaması, yapacağımız süpürgenin boyutuna göre otları seçip demet haline getirmek. Orta boy süpürge hazırlamak için 300350 gram süpürge otu kullanmak gerekiyor. Ayrılan süpürge tellerinin üzerindeki hurda diye tabir ettiğimiz kısa boylu otları kopartarak bütün süpürge tellerini uç uca getiriyoruz. Daha sonra süpürge otlarının canlı renkli olanlarını seçerek üst kısma yani görünen kısma yerleştiriyoruz. Süpürge otlarını bir iple bağlıyoruz. Otlarının uçlarının eşit boyutta olması için sabit makas yardımıyla keserek daha düzgün bir hal almasını sağlıyoruz. Süpürgenin sarılması aşaması tamamlanmış vaziyette ve sarılı olan süpürgemizi alıp bağlama tezgahına geçiyoruz.

Bağlama tezgahında, kemer ve ayak mengenesi yardımıyla süpürgemizin kabze kısmı yapılıyor. Ayak
mengenesi; iki parçadan oluşuyor. Birinci parça, tahtadan yapılmış terliğe benzer bir şekilde olan taban ve sarma kısmı. ikinci parça ise bir buçuk metrelik teldir. Kemer ve terlik kısmını birbirine bağlayan bir parçadır. Ayak mengenesinin görevi süpürgenin kabze kısmına boğum yapmaktır. Kabze kısmı süpürgenin sap kısmı demektir. Kabze kısmını oluştururken ayak mengenesi yardımıyla telle kuvvetlice sıkıp başka bir telle de sap üzerinde eşit aralıklarla boğumlar oluşturuyoruz. Aynalı süpürgenin kabzesi yani sapı tamamlanıyor

Süpürgenin gövde kısmını bağlamak, süpürgenin yelpaze halini aldığı bir işlemdir. Bu bağlama işlemi süsleme işleminden önceki son aşamadır. Kolon ile ipin düzgün olması sağlandıktan sonra çuvaldız yardımı ile süpürgenin gövdesini dikiyoruz. Kolana dik gelecek şekilde kolonun bir altından bir üstünden sıra ile dikimi yapıldıktan sonra ağaç mengeyi çıkarıp süpürgenin uç kısmındaki eşitliği sağlamak için makasla keseceğiz. Dikme işlemi bittikten sonra sıra, aynalı süpürgenin süslenmesiyle bitiyor.


Haber Merkezi | 14 Temmuz 2014 | http://insanvehayat.com/temizlikte-bir-zanaat-aynali-supurge/