OSMANLI imparatorluğunda bugünkü gibi demokrasi olabilir miydi?.. Olamazdı. Çünkü eskiden demokrasi (birkaç istisna dışında) dünyada yoktu. Bugünkü demokrasi hiçbir yerde yoktu.
Osmanlı bir İslâm devletiydi.
Osmanlı bir "Milletler" birliği idi.
Osmanlı'daki millet, bugün anladığımız manada millet değildi. Dinî cemaat veya ümmet manasına idi.
Osmanlı'daki milletler hangileriydi?
1. İslâm milleti.
2. Rum Ortodoks milleti.
3. Ermeni Gregoryen milleti.
4. Latin Katolik milleti.
5. Yahudi milleti.
Diğer milletler.
Osmanlı milletler devleti gibi bir devlet tarihte görülmemiştir. Osmanlı devleti ayarında bir devlet sadece Roma imparatorluğudur. Osmanlı devleti bir barıştı, bir "pax" idi.
Hangi Osmanlı devleti?
Yükseliş devrindeki Osmanlı...
Devletlerin gerileme, çöküş devirleri de vardır. Tarihteki bir devleti yükseliş devri ile değerlendirmelidir, çöküş ve yıkılış zamanı ile değil.
Elbette çöküş devrinin zaaflarını, sebeplerini araştıracağız ama değerlendirmeyi, sistemini yükseliş devrindeki haline bakarak yapacağız.
İnsanlık tarihinde benzeri çok az olan büyük filozoflardan Kant ihtiyarlık devrinde bunamıştı. Kant'ı o bunaklık devrine göre anlatır ve değerlendirirsek adaletsizlik ve haksızlık etmiş olmaz mıyız?
Osmanlı devletinin duraklaması, çöküşü, yıkılışı demokrasi eksikliğinden değil, temelini oluşturan islamî prensiplere ve hükümlere hakkıyla uymamasındandır.
İslâmî prensipler ve hükümler bir ülkeye, bir halka neler kazandırır? 1. Adalet... 2. Güvenlik... 3. Refah... 4. Din, inanç, inandığı gibi yaşamak hürriyeti... 5. Millî kimliğini, millî kültürünü, anadilini, örf ve âdetlerini korumak imkânı...
Osmanlı devleti halka bunları verdiği müddetçe sapasağlam ayakta durmuştur. Bunlar eksilip azalınca çöküş başlamıştır.
Bir devlet vasıflı, güçlü, âdil, bilge, ahlaklı, faziletli, kültürlü, medenî (zıddı bedevîdir) idarecilerle yükselir.
Temeli İslâm olan bir devlet islamî hükümlere riayet etmezse, edemezse elbette yıkılmaya mahkum olur.
İslâm'da demokrasi yoktur ama istişare (danışma) vardır. Danışma ehliyetli kimselerle yapılır.
Demokrasinin beşiği İngiltere'dir. İngiltere'deki gibi demokrasi her yerde olmaz, yürümez, sökmez, uygulanmaz.
Paraguay'da İngiliz demokrasisi olur ve yürür diyen çıkarsa ona hafif akıllı derim.
Sultan Abdülhamid İlk Meclis-i Meb'usan'ı tatil etmeseydi, Osmanlı devleti 1922'ye kadar da yaşamazdı.
Fransa, İngiltere'ye hem coğrafi, hem kültür bakımından ne kadar yakın. Orada bile İngiliz demokrasisi sökmüyor.
Müslümanlar için demokrasi bir hayr-ı mahz (mutlak iyilik) değil, ehven bir şerdir.
Türkiye Müslümanları kendilerini düzeltmezlerse, İslâm'a uydurmazlarsa, islâmî hükümleri dosdoğru bir şekilde hayata geçirmezlerse, islamî değerlere sarılmazlarsa, adam gibi Müslüman olmazlarsa onları ne İngiliz demokrasisi, ne İsviçre demokrasisi kurtarır.
Bu dünya hayatının arızaları, kazaları, fitnesi, fesadı, nifakı, şikakı, talihsizlikleri, felaketleri, iniş çıkışları hiç eksik olmaz. Bunları yenmek, bunları hafif atlatmak, bunların üstesinden gelmek (Müslümanlar için) İslâm'a hakkıyla, dosdoğru bir şekilde sarılmakla olur.
Müslüman fertler ve toplumlar için, İslâm'ın prensiplerine, hükümlerine, değerlerine, kurumlarına hıyanet ederek, onlara sırt çevirerek yükselmek yoktur.
Osmanlı'yı seven Müslümanlar!.. Osmanlı'nın kuruluş ve yükseliş devrindeki Müslümanlar gibi olun...
M.Şevket Eygi
