:onlysadakat
Osmanlıca Yazı Kaideleri Giriş:
Osmanlıcaya aid kelimeleri-sözleri, lafızları - yazarken riayet edilmesi gereken kaidelerdir.
Bir dili; söylenildiği gibi yazmak, veya yazıldığı gibi söylemek-bilhassa büyük ve köklü diller için - imkansızdır.
Dünyanın hemen hemen bütün dillerinde, söylenildiğinden farklı şekilde yazılan, veya yazıldığından farklı şekilde okunan nice kelime ve tabirler mevcüddür.
İşte İMLA KAAİDELERİ: Yazının söze, hangi hallerde uyduğunu, ve hangi hallerde uyulmadığını gösteren kaaldelerdir.
Bilindiği gibi:
Sözler-kelimelerden, Kelimeler - hecelerden,
Heceler de - harflerden ... meydana gelir.
Hazırlık bölümünde de belirtdiğimiz gibi Osmanlıda harfler 35 dir, ve şunlardır:
ا ب پ ت ث ج چ ح خ د ذ ر ز ژ س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ك گ ك گ ل م ن و ه لا ي
Elif, be, pe, te, se, cim, çim, ha, hı, dal, zel, rı, ze, je, sin,ş in, sad, dad, tı, zı, ayın, gayın, fe, kaf, kef, gef, nef, lam, mim, nun, vav, he, lamelif, ye
Osmanlıca bütün bu harfler aslında SESSİZ'dirler.
SESSİZ HARFLER: Kendi kendilerine okunamayan, ve ancak sesliler vasıtasiyle okunabilen harflerdir.
Osmanlıca Alfabesindeki harflerden: (Elif = ا ), (Vav =و ), (he = ه ) (ye =ى ) nin ayni zamanda sesli harf olarak da vazife gördüklerini biliyorsunuz.
Bunlardan (Elif = ا ) seslisi: Sessizleri, AHENK KAİDESİ'ne göre, (e, a) sesiyle okutur.
(Vav =و ) seslisi : Sessizleri, (u,ü,o,ö) dört ayrı sesle okutur :
(he = ه harfi : Sesli olduğu zaman: (Topak he = ه ) şeklinde yazılır, ve AHENK KAİDESİ'ne göre sessizleri (e, a) sesiyle okutur.
(ye =ى )seslisi de :Sessizleri - duruma ve beldeye göre - (i, i, ü, u) sesleriyle okutur.
Osmanlıca da, ayrıca, ÜSTÜN, ESRE, ÖTRE olmak üzere HAREKE SESLİLERİ'nin olduğımuda biliyorsunuz. (l)
***
OSMANLICA: Yazı yönünden dört TEMEL ESAS'a dayanır:
1 - Sür'at
2 - Kolaylık
3 - Kısalık
4 - Güzellik.
Sessizleri, seslileri, harekeleri - işaretleri - remizleri ve motifleriyle Osmanlıcanın bütün okuma ve okutma malzemeleri; Sözlerin - iradelerin tesbitinde/yazılışında bu dört temel esası temin içindir.
Emekleyenlere yürümeyi, yüzme bilmeyenlere yüzmeyi öğretmek için nasıl bazı aletler - simitler kullanılırsa :
Mübtediler - yeni başlayanlar - için de; Osmanlıcanın yardımcı malzemeleri (Harekeleri, remizleri, işaretleri); kolaylık olsun diye, başlangıcda kullanılır. Fakat sonraları hemen hemen bunlara hiç lüzum kalmaz; Osmanlıca metinler, ibareler büyük bir sür'at, ahenk ve kolaylık içinde kendiliğinden akar giiler :
Osmanlıca bir eseri okurken, insan yorulmaz! ...
Yorulmak ne demek ... Zevkine doyulmaz ...
Osmanlıca İmla Rehberi
DR. Ali Kemal Berviranlı
Devam edecek