Şekîk ez-Zâhid'in tespitleri: «İnsanlar bazı hususlarda sünnete aykırı hareket ediyorlar:

l-«Allah rızkımıza kefildir» diyorlar ama bu dediklerine kalpleri, ancak yanlarında tuttukları mallar sayesinde güven duyuyor.

2-«Ahiret dünyadan hayırlıdır» demelerine karşın mal yığıyorlar, kazandıklarını Allah için harcamıyorlar, sanki dünyaya sırf günah yüklenmek için gelmişler.

3-«Bizler için ölümden kurtuluş yoktur» diyorlar ama gönlüne hiç ölümü getirmeyen kişinin yaptıklarını yapıyorlar.

Son demlerini yaşamakta olan Atâ es-Sülemî baş ucunda bulunan dostlarına göz attığında kendisi için ölümün kolaylaştırılması için dua ettiklerini görünce: «Bırakın bu şekilde duaları. Çünkü ben, ölüm sonrası karşıma çıkacak korkunç manzaralarla karşılaşmamak için ruhumun kıyamete değin küçük dilimle hançerem arasında gidip gelmesini, can çekişmemi tercih ederim!» der.

Yine bu zat: «Sakinlerinden sonra yeryüzüne bakıp ibret almak isteyen, hacıların göç edip ayrıldıkları konaklama mahallerine baksın» diyordu.

Ebû'l-Atâhiye de bir beytinde şöyle der: «Biz yok olacağız, ardımızdan yeryüzü de kervancılar tarafından terk edilen konaklama mahalleri gibi kalacak.»

Hasan b. İmrân da şöyle diyordu: «Ölüm acısı testerelerle biçilmekten, çömleklerde pişirilmekten daha yamandır. Eğer ölünün bir kılının hissettiği elem yaşayan insanlara tebelleş edilse yemeden içmeden kesilirlerdi.»

Bir gün Hz. Ali'nin oğlu Hz. Hasan -radiyAllahü anhümâ-bir evin önünden geçerken: «Daha önce bu evden cıvıl cıvıl sesler gelirdi şimdi neden böyle sessiz?» deyince evin kapısının arkasından bir kadın kendisine: «Çünkü evin çocuklarıyetim anneleri dul kaldı» der. Hz. Hasan bu sözleri duyunca müteessir olup ağlar.

Ömer b. el-Hattâb -radiyAllahü anh- suikaste maruz kalıp yaralanınca çevresindekiler: «Sana cehennem ateşinin dokunmayacağını umuyoruz» deyince: «VAllahi sizler cahilsiniz, ben tam tersine cehennem kömürlerinden biri olacağım diye korkuyorum» der.

Tenbihü'l-Muğterrin