Geri adım atmak erdem midir; yoksa yenilgi midir? Birçokları bir tartışma konusunda haksız olduklarını fark etseler de geri adım atamıyorlar.

Aslında haksız olduklarını fark ettikleri anda geri adım atmayı da başaramayınca tamamen yenilmiş oluyorlar. Özellikle de kendi vicdanları karşısında bu yenilgiyi daha derinden yaşıyorlar. Tartıştıkları kişiden ayrıldıktan sonra da geri adım atma olanakları kalmıyor ve vicdanlarında düzeltemedikleri bu hatayı yük olarak taşıyorlar. Bir de araya zaman girecek olursa yeniden aynı konuyu açıp düzeltmek daha da zor geliyor. Bu geri adım atılmayan mesele, vücudumuzda bir kesik gibi bir iz bırakıyor. Zamanla unutsak bile, derin bir kesiğin izi gibi kalıyor.

Küçük çocukların birçoğu yenilgiyi hazmedemiyorlar; yenildikleri zaman bütünlükleri bozuluyor. Çocukluklarından çıkamamış yetişkinlerin birçoğu da benzer durumda. Herhangi bir çatışmada hata yaptıklarını kabul ettiklerinde kendilerini yenilmiş kabul ediyorlar. Halbuki önü sonu bir tartışma konusunda olgun davranmış oluyorlar. Çocuklarıyla satranç oynayan babaların birçoğu, çocuklarının özgüveninin gelişmesi için bile mahsustan yenilmeyi bile içlerine sindiremiyor. Yenmeli ve yenilmeli bir oyun olan satrancı oynamak, bir süre sonra insanı, özellikle yenilgiyi hoş karşılamak konusunda olgunlaştırıyor. Çünkü yenebildiğiniz oyuncular olduğu gibi, sizden üstünler de her zaman oluyor. Bilgisayara karşı oynamak bile çok verimli bir çaba. Bazı programları yenebilirken bazılarına yeniliyorsunuz. Bu yenilme eğitimi, kendi sosyal yaşamınızda geri adım atabilmeyi kolaylaştırıyor.

U dönüşü yapmak her zaman haksız çıktığımız bir durumda haksızlığımızı kabul etmek değildir. Bazen de aldığımız bir kararın yanlış olduğunu fark ederek o karardan dönmektir. Örneğin, birisiyle evlenmeye karar vermiş olabilirsiniz. Sözlenerek ve nişanlanarak bu kararınızı ilan etmiş olabilirsiniz; ama yine de bu kişinin doğru kişi olmadığına inanıyorsanız evlenmeden ayrılmak, sonradan boşanmaktan daha uygun bir seçenek olabilir.

Bazen bize hiç uygun olmayan bir üniversite eğitimi almaya da başlamış olabiliriz. Yeniden üniversite sınavını kazanmak çok zor olduğu için girdiğimiz bölümü bitirip tamamen başka bir iş yapabiliriz. Hukuk okuyan birinin illa da avukatlık yapması gerekli değildir. Rus dili ve edebiyatı bölümünü bitiren birinin de illa Rusça öğretmenliği ya da çevirmenlik yapması gerekmez.

Bu durum özellikle iş dünyası için geçerlidir. Eleman almış bir patron, elemanın doğru insan olduğuna inandığı için işe alır. Ancak elemanın doğru insan olmadığını anladığında onunla çalışmaya devam etmek için geçerli bir neden kalmaz ve elemanın ayrılması gerekir. Aynısı çalışanlar için de geçerlidir. Bir çalışan da mutlu olmadığı ve kendisi için doğru işyeri olmadığına inandığı bir işyerinden (bu işyeri uluslararası marka olan ve yüksek ücret ödeyen bir şirket dahi olsa) ayrılabilir.

U dönüşü yapmak bazen taşınma kararlarıyla ilgilidir. Çekilişten çıkan Greencard ile ABD'ye yerleşen biri, eğer orada mutsuz olduğunu hissederse geri döndüğünde karşılaşacağı tüm eleştirilere rağmen Türkiye'ye dönebilmelidir.

Hatamızı ya da yenilgiyi kabul etmek, bize ağır ve sancılı gelebilir; ama kalbimize huzur verir. Ülkü İlçe söylemişti; Uzakdoğulu bilgelerden biri şöyle demiş: "Mutlu olmak ile huzurlu olmak aynı şey değildir. İnsan acı çekerken de huzurlu olabilir."

Melih Arat