Ekranlarda “ağzı olan konuşuyor”…

Valide sultanlara ve çocuklarına ağza alınmayacak sözlerle saldırıyorlar…
Onları vazgeçirmek adına değil de, gerçeği dillendirmek adına, bugün valide sultanların bize armağan ettiği hayır eserlerinden kısaca söz etmek istiyorum.

Biliyorum ki bu köşe yetmeyecek, gerisi başka yazıya kalacaktır, ama hele bir başlayalım, Mevlâ ne gösterir.
Nilüfer Hatun: Şehit Hünkâr I. Murad’ın annesidir. Bursa’da, kendi adını taşıyan ırmağın üstüne yine kendi adıyla anılan büyük bir köprü yaptırmıştır. Ayrıca üç cami ile bir tekkesi vardır...

Gülçiçek Hatun: Sultan Yıldırım Bayezid’in annesidir. Bir medrese, bir cami ve bir türbe yaptırmıştır…

Hatice Alime Hümâ Hatun: Fatih Sultan Mehmed‘in annesidir. “Hatuniye Mektebi” adıyla anılan bir okulu ve başka pek çok hayır eseri vardır…
Ayşe Gülbahar Hatun: Yavuz’un annesidir. Edirne ve Tokat’ta birer cami, yine Tokat’ta bir merde (üniversite), Rize/ Pazar ilçesi Sivrikale Köyü’nde bir cami, Giresun, Manisa ve İstanbul Bayezid’de vakıf ve hayratlar yaptırmıştır…

Nurbânû Valide Sultan: Üsküdar Toptaşı’nda Atik Valide Külliyesi, cami, şadırvan, tekke, medrese, çifte hamam, aşhane, tabhane, kervansaray, sıbyan mektebi, çeşme, dârülhadis, dârülkurra ve dârüşşifâdan meydana gelen külliyesinden başka, birçok yerde çeşme, hamam ve imaret yaptırmıştır…

Hafsa Sultan: Kanuni’nin annesidir. Bugün bile benzerini göremediğimiz, ruh hastalıklarının musiki ile tedavi edildiği bir “şifahane” tesis etmiştir.
Ayrıca yine Manisa’da cami, medrese, kütüphane, imaret, hankâh, hamam ve sıbyan mektebinden oluşan büyük bir külliye kurmuş, İzmir/ Urla‘da da bir mescit yaptırmıştır…

Hürrem Sultan: Hakkında insafsız ve ölçüsüz hükümler verilen Hürrem Sultan, Kanunî Sultan Süleyman’ın eşi, Sultan II. Selim’in annesidir. İstanbul/ Haseki’de kubbeli bir cami ile şadırvan, yanına imâret, medrese, dârüşşifâ, mektep, İstanbul’da fakirlerin bedava yıkandığı iki hamam, Cisr-i Mustafa Paşa’da kervansaray, câmi ve imâret yaptırmıştır.

Bundan başka, Kur’an’da isimleri geçen üç mübarek şehirde (Mekke, Medine, Kudüs) imâretleri ve medreseleri mevcuttur. Edirne’ye ilk o su getirmiş, şehri baştanbaşa çeşmelerle donatmıştır.

Ayrıca bir çok Osmanlı şehrinde, medreseler, camiler, imaretler, kervansaraylar, çeşmeler, suyolları ve köprüler tesis etmiş, Mekke ve Medine fukarasına dağıtılmak üzere, Sürre-i Hümayun’la her sene kendi şahsi servetinden üç bin altın göndermiştir.

Kocası Kanunî Sultan Süleyman’ın kendisine verdiği tüm mal varlığını bizim için vakfetmiştir. Bu yüzden zaman zaman parasızlık çektiği Kanuni’ye yazdığı mektuplardan anlaşılmaktadır.

Divan şiiri kültürüne sahip olan Hürrem Sultan, ayrıca şairdir. Şiirleri daha ziyade Kanunî’ye yazdığı mektuplarda görülür.

Mihrimah Sultan: Kanunî Sultan Süleyman ile Hürrem Sultan’ın hayırsever kızları Mihrimah Sultan, düğün hediyesi olarak kendisine gelen mücevherleri bir torbaya doldurmuş, Edirnekapı’da ve Üsküdar’da, kendi adına iki külliye yapması için Mimar Sinan’a göndermiştir.

Acaba bu külliyeler olmasaydı, İstanbul bugünkü kadar alımlı olur muydu?
Babasının vasiyeti üzerine Arafat’a (Mekke) su getiren de odur.

Safiye Sultan: Sultan III. Mehmed’in annesidir. İstanbul’daki Mısır Çarşısı’nı bu Valide Sultan yaptırmıştır. “Valide Camii” adı ile “Yeni Cami” (Eminönü) inşaatını da o başlatmış, ne yazık ki ömrü vefa etmemiştir.

Safiye Sultan Mısır’daki geniş emlâkini hiç gözünü kırpmadan Mekke, Medine ve Kudüs’te devamlı hatim okuyacak 120 kurra hâfız ile fakirlere, yine bu mübarek mekânlardaki kuyu, sebil ve mescitlerin bakım ve onarımlarına vakfetmiştir.

Gerisi ister istemez başka yazıya kaldı…

Yavuz Bahadıroğlu