Şöyle diyelim, mesela Türkiye'deki bir metin farklı bir dile tercüme ediliyor ve bir Türk bu metni incelediğinde, tercüme hataları olduğunu ifade edip, itiraz ediyor. Ama o dili bilenler, ısrarla hayır, sen doğru demiyorsun diyor. Ya da tam tersi bir lisan öğreniyorsun ama diğer tarafta ana dili bu lisan olan birine sen, benim bildiğim daha doğru, yalnış okuyorsun diye itiraz ediyorsun. Bu misalle karşılaştırdığımızda, aklıma aynı bu dad harfinin mahrec ihtilafı geliyor. Yalnış anlaşılmasın,burada böyle yapılıyor demiyorum.Ancak genelde birçok insan ile muhatab olduğumuzda, Fatiha'yı oku dediğimizde, resmen zaallin diyor ve defaatle ifade ettiğimiz gibi anlam kesinlikle değişiyor.
Arablar yanlış çıkarıyor demiyoruz ama Cezerinin ifadesi,dat harfinin çıkarılışı,azı dişlerinin arasından arı vızıltısı gibi ses çıkmasıdır.Onlarında aynı yerden çıkardığını fakat tutmadıkları için da çıktığını düşünüyorum ve onların okuyuşunu yanlış mana bozulur illede za diye çıkarsın diye idda yokki ortada...
Dad harfi çok özel bir harftir,bunda hem fikiriz. Ve Arablar da bu harfi en güzeli ile çıkarabilmek için ders almıyor değiller. Ancak dediğiniz usülde dili azı dişlerine vurarak ancak sağa veya sola yayarak değil, hem sağ hem de soldan yayararak çok tok bir dad sesi çıkıyor.Bizzat bu konuda iyi eğitim alan kişilerden bunu dinledim ve hak verirsiniz ki iki taraf arasındaki farklı görünce,ister istemez bu konuyu yeniden gündeme getirmek istedim.Bir de şu çok ilginç geliyor, dad sadece Arab alfabesinde vardır ancak Arablar her nedense bu harfi çıkaramıyorlar,dil yapıları müsait değil ya artık ne ise sürekli böyle ilginç bir iddiada kulaklarımıza geliyor ki, bu da ayrı ilginç bir konu:)
Türkiye'de ise kesinlike zaa diye çıkarılır diye bir iddia gerçekten var ve bu uğurda günde 5 vakit namaz kılan onca insan, Fatiha-i Şerif'i bu şekilde tilavet ediyor ve bunun ciddi masaya yatırılması lazım. Bir Arab da kesinlikle kıraat dersi almamalı zaten kendi ana dilidir okur da demiyoruz ancak şu fark var; Arablarda kurra hafızları,kıraat hocaları bu harfi çok kalın ve tok bir ses ile çıkarır ve öğretir ancak kesinlikle za şeklinde değil da sesinin kulağa çok hoş gelen bir üslubu ile tok ve kalın.
Bu konuda Arab kurra hocalarından eğitim alan arkadaşlar da aynı bu dediğim şekilde çıkarıyorlar ve kesinlikle Türkiye'deki zaalin ile çıkarılma meselesinin doğru olmadığı ve ciddi bir durumun olduğunu ifade ediyorlar. Bu konuda yeniden defterler, kütüphaneler,kaynaklar mı araştırılır ne yapılır bilmiyorum ama ilgililerin kesinlikle birşeyler yapması lazım.Kimse yalnış anlamasın herkesin ilmine saygım var ancak bir kardeşiniz olarak da bildiğim ve öğrendiğim bir mevzuda kelam etmeden de duramadık. Kardeşlerimden ricam, yanıt verirken de sen bilmiyorsun,falanca hocadan öğren,araştır tarzında bir yaklaşımdan ziyade,buradaki ana niyeti anlamaya çaba sarfetmeleri.
Kime sorarsanız sorun ya da hangi kitabı incelerseniz inceleyin Türkiye'deki ekseri kanaat dad harfinin za ya benzeyen bir ses ile çıkarıldığıdır ki zaten yıllardır bizzat bu konuda çok iyi eğitim alan kişilerden bunu da dinledik dediğim gibi. Ama öbür tarafta yine çok iyi eğitim alanlardan da diledik ve onlar da dad'ı çok tok ve kalın bir da ile çıkarıyorlar. Mezhebler meselesine gelince, Şafiiler ekseri çoğunlukla ana dili Arabça olan vatandaşlar olduğu için bu harfi da ile çıkarırlar, bahsedilen ve ihtilafmış gibi görülen ana sebeb bundan kaynaklanır.
7 lehçe meselesi ile de
dad harfinin çıkarılması arasında bir bağlantı da yokmuş,bunu da araştırdık.Ayrıca Arab milleti de Asım kıraati üzerine okuyorlarmış.
Son olarak yine ifade ediyorum ki;
Buradaki niyetim, sizler bilmiyorsunuz, yalnış yapıyorsunuzdan ziyade, kardeşçe ortada bulunan ve bir türlü anlayamadığım ihtilaftan dem vurmaktır. Allah, hepimize en doğrusu ne ise onu öğrenmeyi nasib etsin.
Vesselam