Viyana'nın 18. Bölgesi'nde Pötleinzdorf Caddesi 89 numarada üç asırlık bir pastane bulunuyor.
Almanca ismi 'Zum Türkenloch' olan pastanenin birebir çevirisi 'Türk çukuruna doğru' anlamına gelirken, 'Bäckerei' ise günlük taze ekmek ve tatlı-tuzlu hamur işi satan dükkânlara deniliyor.
İsmi 'Türk Çukuru Pastanesi' yahut 'Türk Çukuru Fırını' olarak çevrilebilen bu pastane, II. Viyana Kuşatması (1683) süresince Osmanlı askerleri tarafından kullanılmış. Askerler bu fırında ekmek pişirmiş. Rivayetin devamı ise şöyle: Dükkanın içinde yüksek rütbeli bir askerin emriyle yer altından düşman askerlerinin tarafına doğru tünel kazılıyor. Osmanlı'da, savaşlarda bu işi yapan asker birliğine 'lağımcılar' denir. Lağımın düşman askerlerinin mevzilerine kadar kazılıp kazılmadığı yönünde bir bilgi bulunmuyor. Zaten lağımın ne zaman kapatıldığı da unutulmuş durumda.
Pastanenin bulunduğu Pötzleinsdorf, Osmanlı askerlerinin hatırı sayılır bir kısmının yerleştiği ve Kara Mustafa Paşa'nın "Bugünleri görmektense öleyim daha iyi" diyerek atını düşman askeri üzerine sürdüğü, ancak etrafındaki askerlerin vazgeçirmesiyle ordunun başına geri döndüğü yer olan Türkenschanzpark yani Türk İstihkâm Parkı'na çok yakın.
12 Eylül 1683 günü bozguna uğrayarak terk edilen Viyana'da, Osmanlı'dan birçok hatıra kalmış. İşte bu fırın da onlardan biri. Kuşatmanın ardından eski hayatlarına geri dönen halk, pastanenin içinde açılan çukuru fark eder. O günden sonra pastanenin adı 'Zum Türkenloch' olarak anılmaya başlanır. Pastanenin giriş kapısının yan tarafını, çukurdan çıkan bir Osmanlı neferinin fırından ekmek aldığı bir resim süsler ve resmin altında ise "Onlar buradan ekmek aldı, tıpkı şimdi sizin yaptığınız gibi" diye bir cümle yazılır.
Pastane 1945 yılında Linsbachler ailesi tarafından satın alınır ve günümüzdeki altı şubesinin merkezi haline gelir. Diğer şubelerin adı Linsbachler olmasına rağmen buranın adında bir değişiklik yapılmaz. Avusturya'nın her pastanesinde olduğu gibi burda da 'gipferl' yani ay çöreği ve kahve satılır. Ay çöreği Viyanalı bir aşçının kuşatma sırasında hilâle benzer bir çörek yaparak kuşatma altındaki Viyanalı halka dağıtmasından günümüze kalmış. Bu özel mekana, Viyana Üniversitesi'nin önünden kalkan 41 tramvayı ile gitmek mümkün.
ZAMAN
TUNAHAN NEMCELİ