Her yıl yaz güneşi çekilip, havalar soğuyup yağmurlar da başlayınca önce insanın içini bir hüzün kaplar. Yazın canlılığı, neşesi yerini yavaş yavaş yorgunluğa bırakır.
Bedeninizi hatta ruhunuzu sonbahara hazırlayıp, bugünkü yazımda önereceğim kuralları da uygulayarak sonbahara çok daha sağlıklı, zinde ve enerjik girmeniz mümkün. Sonbaharda kendimizi daha düşük hissetmemizin pek çok nedeni olabilir.
Güneşin çekilmeye başlaması, havanın serinlemesi, beslenme tarzındaki değişiklik, bedenin değişen havalara uyum sağlamak için harcadığı enerji ayrı ayrı bu yorgunluğun nedeni olabilir. Eğer birkaç gün süren bir halsizlik oluyorsa, çok önemli değil.
Ama birkaç hafta süren bir halsizlik varsa o zaman böyle bir durumun altında tıbbi bir neden yatıyor olabilir. Siz de sonbaharda uzun süre yorgunluk ve halsizlik yaşayanlardansanız, o zaman ilk yapmanız gereken bir hekime başvurmak, tıbbi bir muayeneden geçmek ve kan tahlilleri yaptırmaktır.
Yorgunluğu artıran nedenler
Düşük tansiyon, kalp ritim bozuklukları, kansızlık, tiroid hastalıkları, bazı vitamin ve mineral eksiklikleri, belirgin olmayan enfeksiyonlar, uykusuzluk, yüksek kolesterol, solunum yetersizlikleri, çok belirti vermeyen erken safhadaki kanserler ve daha pek çok durum ciddi bir yorgunluğun altında yatan tıbbi nedenler olabilir.
Sadece bedensel hastalıklar değil, ruhsal sorunlar da bir halsizlik, yorgunluk nedeni olabilir.
Gizli depresyon bu durumun en sık görülen nedenlerinden biridir. Güneş ışınlarının çekilmeye başlaması, günlerin kısalması ve kapalı mekanlara geçme, kanda mutluluk hormonu dediğimiz bazı maddelerin düzeyinin azalmasına yol açabilir.
Nadiren bazı kişilerde yazın daha hareketliyken sonbaharda kapalı mekânlara geçip hareketsiz kalma ve buna bağlı olarak hamlık oluşturabilir.
Ayrıca uzun süreli kullanılan antibiyotikler, ağrı kesiciler karaciğeri olumsuz etkileyen ilaçlar, anestetik maddeler, depresyon, tansiyon ilaçlan gibi pek çok kimyasal ilaç da bir halsizlik, yorgunluk nedeni olabilir.
Hangi tahliller istenmeli?
Açlık kan şekeri, karaciğer fonksiyon testleri, tiroid fonksiyon testleri, kan sayımı, demir, demir bağlama kapasitesi, sedimantasyon, tam idrar, vitamin B12, potasyum, sodyum, nadiren ağır metaller genelde istenmesi gereken kan tahlilleridir. Ayrıca hekiminiz gerekli görürse özel bazı tahliller de isteyebilir.
Çok sigara içenlerde akciğer grafisine de bakılmalı. Kalp atımı düzensiz olanlarda kalp elektrosu veya kalple ilgili incelemeler de yapılmalıdır.
Yorgunluğu Gideren doğal çareler :
• Kapalı mekanları mümkün olduğunca iyi havalandırın ve fırsat buldukça temiz havaya çıkın, ciğerlerinize derin temiz havayı çekin.
• Güneş ışığından yararlanın. Günler kısalsa bile öğle saatlerinde 15-20 dakika güneşte kalın.
• Adaçayı, yeşil cay, mate çayı, ginseng çayı, kekik çayı genelde canlandırıcıdır. Bu çayların yanı sıra size tarifini vereceğim karşım çaydan da yararlanabilirsiniz.
• Kırmızı pul biber, zencefil, kakule, fesleğen, biberiye, wasabe genelde canlandırıcı baharatlardır. Baharatlardan aşırıya kaçmadan yararlanabilirsiniz. Özellikle kakule çarpıntı yapmadan canlandırır.
Günde 3-4 kez, 2-3 adet kakulenin kabuklarını soyup ağzınıza alıp emdikten sonra çiğneyip yutabilirsiniz. Kakule uyancıdır, zihni açar.
• Omega 3 balık yağı hapları, vitamin B 12, B vitamini, C vitamini, co-enzim Q10, gerek varsa demir preparatları, ginseng hapları, maka bitkisi hapları, yeşil çay ekstreleri canlandırıcı bir etkiye sahiptirler.
Hepsini birden kullanmak doğru değildir. Hangilerinin kullanılacağına hekiminiz karar vermelidir. Meyan kökü hapları da sonbahar yorgunluğu için belki de ilk tercih edilebilecek doğal bir seçenektir.
Arı poleni, arı sütü de sonbaharda güç verir. Yine hekime danışarak kullanılabilecek bir preparat olan DHEA destekleridir. Bu böbrek üstü bezinin salgıladığı bir hormon olup hekime danışmadan kullanılmamalıdır.
Uz. Dr. Ender Saraç xprodoksit
