Sadakat islami Forum

   

I.Elizabeth döneminde Türkiye'de ingilizler'in yaptığı tekstil casusluğunu, dönemin önde gelen yazarlarından ve coğrafya tarihçilerinden Richard Hakluyt'un yazdığı kitaplardaki çeşitli gezi notları ve belgelerden öğreniyoruz. 1582 tarihli bu belge ve yazışmaların bir kısmı, onun kaleminden çıkmıştır. O yıllarda ingiltere ve Osmanlı arasındaki diplomatik ve ticari ilişkiler yeni başlamıştır. Hakluyt, sözkonusu belgeleri bir arkadaşıyla Türkiye'ye gönderir. Oldukça uzun metinler oluşturan bu belgeler üzerinde -ileride daha ayrıntılı açıklanmak üzere- özetle durulacaktır.

İngilizler, daha çok Türk tekstilinde kullanılan boyaları merak etmekte ve örneklerin ingiltere'ye getirilmesini istemektedir. Mavi rengin elde edilmesinde kullanılan çivotu bunların başında gelir. Siyah boyanın elde edildiği sumak, ingilizler için bir başka merak unsurudur. Sarı ve yeşil renklerin elde ediliş yöntemleri hakkında da bilgi istenmektedir.

Ayrıca, boyaları hazırlarken kullanılan ağaçların yaprak, tohum ve kabukları ile, toprak, maden ve kemiklerden örnekler de istenmektedir.

Bu arada Mısır'dan gelen susamın ingiliz tekstilleri üzerinde çok faydalı olacağı da vurgulanmaktadır.

Daha uzun olan bir başka belgede Türk yünlülerinin çok yumuşak, daha dayanıklı olduklarından bahisle, kolay boyanma özellikleri, güveye karşı dayanıklılıkları ve zamanla daha az yıprandıkları da bu belgelerde dile getirilir. Özellikle yünden dokunmuş ya da keçeden yapılmış şapkaları, giysilik kumaşların nasıl ucuza boyandığını genç birinin öğrenmesini ve bilgilerin ingiltere'ye getirimesini ister I.Elizabeth.

Her istenilenin uzun uzun ayrıntılı bir biçimde, yer yer tekrara kaçarak araştırılması ve bu teknolojinin ingiltere'ye getirilmesi için her türlü bilgi ve örnekler istenmektedir. Özellikle ingilizler'in günümüzde yünlülerde ön sırayı aldıkları düşünülürse, 400 yıl önce bunları Türkler'den öğrenmek için ne kadar çaba harcadıklarını bilmek ibret vericidir.


ART+DEKOR