FORUM AKTİVİTELERİMİZ > HAFTANIN MEVZUU ARŞİVİ

Zekat, Fitre, Sadaka Vermenin Ehemmiyeti [8 Eylül 2008]

(1/6) > >>

SadakatNet:


 
Hafta:    46


Mevzu: Zekat, Fitre, Sadaka Vermenin Ehemmiyeti


Araştırmalarınızı bekliyoruz..


(Araştırma yapmak demek bildiklerimizi aktarmak demek değil, bu mevzu hakkında elimizdeki mevcut kitaplardan iktibas yapmak demektir. Her üyemizden bir iktibas yapmasını istirham ediyoruz.) :usgunn:

talib 67:

İslâmın beş şartından dördüncüsü zekât vermektir. Mal ile yapılan ibadettir.
Zekât, dini ölçülere göre zengin olan müslümanların seneden seneye malının ve parasının kırkta birini fakir olan müslümanlara vermesidir. Zekât, Kur'an-ı Kerim'de namaz ile birlikte otuzyedi yerde geçmektedir. Zekâtın üzerinde bu kadar çok durulması onun dinimizde büyük önem taşıdığını göstermektedir.

Zekât, kalbi cimrilik hastalığından, malı fakirin hakkından temizleyen, zenginlerde şefkat ve merhamet duygularını geliştiren bir ibadettir. Zekât sayesinde fakirlerin kalbindeki haset ve kıskançlık ortadan kalkar. Kendilerine yardım eden zenginlere karşı sevgi ve saygı meydana gelerek toplumda birlik ve kardeşlik kuvvetlenmiş olur.

İslâm Dini, toplumun dertlerini tedavi eden, ihtiyaçlarını karşılayan birçok esaslar getirmiştir. Allah'ın emri olan zekât, bir sosyal yardımlaşma sistemidir. Zekât malın büyümesini ve bereketlenmesini sağlar. Zekâtı verilen serveti, yok olmaktan, kötü insanların zararından Allah korur. Sevgili Peygamberimiz şöyle buyuruyor: "Mallarınızı zekât ile koruyunuz." (Et-Terğib ve't-Terhib; c. 1, s. 520)

Zekât, müslümanlıkta samimi olup olmadığımızın bir ölçüsüdür. Zekâtını veren; Allah'a kullukta samimi olduğunu göstermiş, kendisine bu zenginliği veren Rabbine karşı teşekkür vazifesini yerine getirmiş olur. Zekâtını veren zengin, fakirlere yardım eden, yoksulların yüzünü güldüren sevimli ve faydalı insandır.

talib 67:
Fitre Sadakası

          Fitre sadakası, Ramazan ayının sonuna yetişen ve temel ihtiyaçlarından başka en az nisab miktarı bir mala sahib bulunan her müslüman için verilmesi vacib olan bir sadakadır. Buna yalnız "Fitre"de denir. Fıtrat sadakası, sevab için verilen yaratılış ikramı demektir.

          Fitre sadakasının vacib olması, zekâtın farz kılınmasından öncedir. Orucun farz kılındığı yıla rastlar. Bu bir yardımlaşmadır, orucun kabulüne ve can çekişme ile kabir azabından kurtuluşa bir yoldur. Yoksulların ihtiyaçlarını gidermeye, bayram gününün sevincine katılmalarına bir yardımdır. Bu yönü ile fitre sadakası, insanlık için bir hayır ve bir görevdir.

          Fitre sadakası, Ramazan Bayramının birinci günü fecrin doğuşundan itibaren vacib olursa da, bundan önce ve bundan daha sonra da verilebilir. Önceden verilmesiyle fakirler bayramlık ihtiyaçlarını gidermiş olurlar.

          (Üç İmama göre, fitre sadakası Ramazanın son akşamında güneşin batmasından itibaren vacib olur. Bayramdan sonraya bırakılması ile bu sadaka düşmez, kaza edilmesi gerekir.)

          Fitre sadakası, nisab miktarı bir mala sahib olan her hür müslüman için vacibdir, ister çocuk olsun, ister mecnun olsun...

          Bunların velileri, bunların mallarından bu sadakayı vermezlerse, kendileri baliğ olduktan veya iyileştikten sonra bu sadakayı ödemekle yükümlü bulunurlar. Bu mesele, İmam Azam ile İmam Ebû Yusuf'a göredir. İmam Muhammed ile İmam Züfer'e göre, bunlara fitre sadakası vacib olmaz. Bu gibilerin babaları veya vasileri bu sadakayı onların mallarından verirlerse, onu ödemek zorunda olurlar. Bu sadakayı onlar adına vermek, babalar üzerine vacib olur. Fitrelerini babalar kendi mallarından verirler.

          Bu nisabdan maksad, iki yüz dirhem gümüş veya yirmi miskal altın veya bunların kıymetine denk bir maldır. Bu mal, temel ihtiyaçlardan (borçtan, oturulan evden, ev eşyasından, bineceği at ve kuşanacağı silâhdan, ailesinin bir aylık veya bir yıllık geçiminden) fazla bulunmalıdır. Bu fazla malların para veya ticaret malı olması şart değildir. Bu fazla olan mal üzerinden bir yıl geçmesi de aranmaz.

         İşte bu miktar bir mala sahib olan her müslüman için zekât almak veya vacib olan sadakaları kabul etmek haramdır. Üzerlerine kurban kesmek de vacibdir.

          (Üç İmam'a göre, Bayram günü ile bayram gecesine mahsus olmak üzere, kendisi ile aile halkının yiyeceklerinden ve temel ihtiyaçlarından fazla fitre miktarı bir mala sahib olan bir müslüman için fitre sadakası vacib olur.)

          Ramazan Bayramının ilk günü fecrin doğuşundan önce vefat eden veya fakir düşen veya fecrin doğuşundan sonra dünyaya gelen veya (İslâma giren) bir müslümana fitre sadakası vacib olmaz. Fakat fecirden sonra ölen bir müslümana vacib olur. Eğer vasiyet etmişse, terekesinin üçte birinden ödenir. Varislerin kendi mallarından vermeleri de caizdir.

          Nisab miktarı mal, fitre sadakasının vücubundan sonra telef olsa fitre düşmez, çünkü verilmesi için önceden bir imkân hasıl olmuştu. Zekât ise böyle değildir, onda kolaylığı gerektiren bir imkân gereklidir.

          Ramazanda bir özür sebebiyle oruç tutamayan kimseye de fitre sadakasını vermek vacibdir. Hasta, yolcu ve takatsız kalmış ihtiyar gibi...

         Nisabâ malik olan bir mümin hem kendisi, hem bunak ve mecnun olan evladı, hem küçük yaşta olan çocukları ve hem de hizmetinde bulunan köle ve cariyeleri için fitre sadakasını vermekle yükümlüdür. Köle ve cariyeleri müslüman olmasalar da, bunlar için fitre vermesi yine vacibdir. Fakat ticaret için olan köle ve cariyelerden ötürü fitre vermek gerekmez. Çünkü bunlar zekâta bağlıdırlar. Bir maldan hem zekât, hem de fitre vermek olmaz. Bunlar birleşmez.

          Yukarıda açıklandığı gibi, İmam Muhammed'e göre, zengin olan çocuklar için de fıtre sadakası vermek babalarının malına düşen bir borçtur.

          Fakir bir çocuğun babası ölmüş olursa veya fakir düşerse, dedesi (babasının babası) nisaba malik ise, çocuğun babası yerine geçer ve fitre sadakasını verir. Bununla beraber sahih görülen bir görüşe göre, bu çocuk için fitre vermek dedesi üzerine vacib olmaz.

          Bir kimse, kendi zevcesinin ve akıl sağlığı yerinde büyük evlâdının fitre sadakasını vermekle yükümlü olmaz. Çünkü bunlardan her biri kendi başına tasarruf hakkına sahib mükellef kimselerdir. Onun için bunlardan her biri nisaba malik ise, zekâtını kendi malından vereceği gibi, fitre sadakasını da kendi malından vermekle yükümlüdür. Aynı zamanda sadakalarda bir ibadet manası vardır. Koca, zevcesine ait bir ibadet görevini yüklenmek için evlenmemiştir.

          Bir kimse, zevcesinin veya büyük yaştaki evlâdının fıtrelerini onların izinleri ile kendi malından verecek olsa yeterli olur. Bunlar kendi idaresinde ve geçimi altında bulundukları takdirde izinleri olmaksızın vermesi de yeterlidir. Çünkü bu durumda âdet bakımından izin var sayılır. Aile arasında bulunan diğer şahıslar hakkında da hüküm böyledir. Gerçek yönden veya âdet bakımından izin gereklidir. Çünkü fitre sadakasında niyet bulunmalıdır, niyetsiz verilemez. Böyle bir izin ise, niyet yerine geçer.

          (İmam Şafiî'ye göre, zevcenin fitre sadakası, kendisi zengin olsa bile, kocasına aittir. Kendilerine ücret tayin edilmeyen hizmetçiler hakkında da hüküm böyledir.)

          Bir kimse, kendi geçimi altında bulunsalar bile, babasının ve annesinin fitre sadakasını vermekle yükümlü değildir. Baba fakir olduğu halde mecnun ise, fitresini vermek zorundadır.

          Fitre sadakası dört cins maldan belli bir miktarda verilir. Şöyle ki: Buğdaydan yarım sa' (Irakî) ki, beş yüz yirmi dirhem verilir. Buğday unu ile kavutu da, buğday hükmündedir. Arpadan, kuru üzümden ve kuru hurmadan da bir sa' (bin kırk dirhem), verilir. Bunların yerlerine kıymetlerinin verilmesi de caiz hatta daha faziletlidir. Fakat fakirlerin ihtiyacı bunların kendilerine daha çok ise, o zaman kendilerini vermek daha iyi olur._____

          Burada dirhemden maksad, zekât nisabında olduğu gibi, Şer'i dirhemdir. Bununla beraber her beldenin örfde kullandığı dirhem ölçüsünü esas kabul etmek gerektiğini söyleyenler de vardır. Örfi dirhem daha fazla olduğu için, fitre sadakasını bundan vermek ihtiyata uygundur ve ziyade sevabı vardır.

          (Üç İmama göre, fitre sadakası buğdaydan da bir sa'dır. Fakat bu sa'dan maksad, Irak sa'yi değil, Hicaz sa'yi olan 6931/3 dirhem miktarıdır.)

          Fitre sadakası için buğday, arpa, üzüm ve hurma birer değişmez ölçüdür. Çünkü bunlardan maksad, fakirin bir günlük ihtiyacını gidermektir. O da bunlarla karşılanır. Eğer belli bir para ölçü olarak gösterilmiş olsaydı, bu gaye elde edilemezdi. Çünkü yiyeceklerin fiyatı zaman zaman değişmekte olduğundan, o belli para bazı yıllar bu maksadı karşılar ve bazan da karşılayamazdı.

          Fitre sadakası, zekât gibi niyet edilerek fakirlere temlik şekli ile verilir. Yemek ikramı şeklinde verilemez. Bu niyet, malı ayırırken yapılabileceği gibi, fakire verirken de yapılabilir. Ancak fakire bunu verirken fitre olduğunu söylemek gerekmez.

          Fitre sadakasını, aralarında zevciyet veya doğum bakımından ilgi bulunanların birbirlerine vermesi sahih değildir. Bir kimse fitresini, fakir olan karısına, babasına ve oğluna veremez.

          Fitre sadakası, İmam Ebû Yusuf ile İmam Şafıî'ye göre, fakir olan zîmmîlere de verilemez. Fetva da bu şekildedir. Çünkü bunun verilmesindeki maksad, bayram gününde fakir müslümanların ihtiyaçlarını gidererek onların da bayrama sevinçle katılmalarını sağlamaktır. Bu maksad, fitrenin zimmîlere verilmesi ile elde edilmez. Bununla beraber, fitrenin zimmîlere verilebileceğini söyleyen alimler diyorlar ki: Bu sadakadan asıl maksad, mutlak olarak fakirlerin ihtiyacını bir ibadet niyeti ile karşılamaktır. Bu maksad, fakir zimmîlere verilmekle de kazanılır. Çünkü onlara verilecek sadaka da bir ibadettir.

          Bir kimse fitresini bir fakire verebileceği gibi, birkaç fakire de dağıtabilir. Birçok kimseler de, fitrelerini birkaç fakire verebilecekleri gibi, bir fakire de verebilirler.

          Fakat bir görüşe göre, bir fitre birkaç kimseye verilemez.

          Birkaç fitre, gerek aynen ve gerek kıymet olarak sahiblerinin izni ile karıştırılmış bir halde fakirlere verilebilir. Her fitreyi diğerinden ayırmaya gerek yoktur. Bununla beraber fitrelerin ayrı ayrı verilmesi ihtiyata daha uygundur.

          Fitre sadakası, yükümlünün bulunduğu yerdeki fakirlere verilmelidir. Başka yerlere gönderilmesi mekruhtur.

          "Eksiklikten ve fazlalıktan münezzeh ve yüce olan Allah, doğruyu daha iyi bilir ve O'nun kereminin kemâlinden başarıya ulaştırması ve mükâfatlandırması umulur.


alinti sadakat kütüphanesi.

Ber-ceste:
Zekat ile ilgili bilgiler için tıklayın..

Müsenna:
Yaptığınız her iyilik sırf kendiniz içindir. Siz yalnızca Allah rızasını gözetmenin dışında infak etmezsiniz. İyilik cinsinden ne infak ederseniz o size aynen ödenir. Size hiçbir şekilde haksızlık yapılmaz.(S.Bakara A.173)

*****

(Habibim) Onların mallarından sadaka (zekât) al ki, bununla kendilerini (günahlardan) temizlemiş, hasenâtlarını bereketlendirmiş olasın... (S. Teğabün 103)

*****

Ubeydullah b. Abbas Anlatıyor:
Ebu Zer bana dedi ki:
Yeğenim! Ben Rasûlullah’ın yanındaydım ve onun elinden tutmuştum.Bana:Ya Ebâ Zer!Uhut dağı kadar altın ve gümüşüm olsa onların hepsini Allah yolunda harcardım.Ölürken bir gram dahi bırakmak istemezdim. Buyurdu.Bende: Yâ Rasûllah bir kantar dahi olsada mı dağıtırdın?dedim.
Dedi ki;Yâ Ebâ Zer ben aşağısını söylüyorum ,sende en yükseğini söylüyorsun.Ben Ahireti istiyorum,sen ise dünyayı.Evet bir gram da olsa,dağıtırdım.Dedi ve bunu üç defa tekrarladı.(Mecme’uz-Zevâid)

****
Siz Allah yolunda (az veya çok ) ne infak ederseniz Cenab-ı Hakk onun karşılığını verir. O rızık verenlerin en hayırlısıdır. (Sure-i Sebe  Ayet 39)

 Eshabı kiramdan Süheyb-i Rumi Hz.Efendimizin peşinden medineye hicret etmek istediğinde mekkede bir kısım mülkünü bırakıp yanında taşıyabileceği nakitlerini alarak yola çıkar. Kendisi çok yaşlı ve kimsesizdir. Mekke çıkışında müşrikler önünü kesip mani olmak isterler. Onları akli yönden ikna etmeye çalışır. “Benim gibi bir ihtiyarın ne size zararı ne onlara faydası olur.” der. Müşrikler ikna olmayınca Mekke de kalan malım mülküm sizin olsun der. Onu da alırız yine de seni göndermeyiz derler. Bu sefer üzerindeki para ve altınlarını çıkararak bunları alın ama beni Efendimizin yolundan alı koymayın diye rica eder.  Müşrikler onları da alırız ama senide göndermeyiz diye cevap verince Hz. Süheyb  “o halde bir ihtiyar canım var onu da alırsınız ama beni yolumdan döndüremezsiniz” der. Bunun üzerine müşriklerin niyetini Cenab-ı Hakk değiştirir, bu ihtiyarın  paralarını alıp gidelim, nasıl olsa bu haliyle Medineye zor ulaşır derler ve çekip giderler. Hz. Süheyb in merhale merhale yaptığı   bu fedakarlıktan Cenab-ı Hakk razı olur ve o anda:   şu Ayeti Kerime nazil olur:
İnsanlardan öyleleri de var ki, Allah'ın rızası uğruna (icabında) canını ve malını feda eder. Allah da kullarına ziyadesiyle şefkatlidir.(Bakara S. 207)
 Efendimiz Medinede Eshabına bu Ayeti okuyunca Eshabı Kiram bunun kim için nazil olduğunu merak ederler. Efendimiz (S.A.V): O yoldadır filanca gün güneş doğarken filanca yerden medineye vasıl olacaktır.  der. Hz. Ebu Bekir Efendimiz birkaç sahabi ile işaret edilen zamanda ve mekanda bu şahsı beklemeye başlarlar. Tam güneş doğarken karşıdan düşe kalka birinin geldiğini fark ederler bu Hz. Süheyb dir. Koşarak yanına gider ve hakkında ki müjdeyi iletirler bunu üzerine Hz. Süheyb gözyaşları içerisinde şükür secdesine kapanır ve Yarabbi şu Süheyb kulun senin için bir şey yapamadı diyerek acziyetini ifade eder.

*****

Ey iman edenler! Kazandıklarınızın iyilerinden ve rızık olarak yerden size çıkardıklarımızdan hayra harcayın. Size verilse, gözünüzü yummadan alamayacağınız kötü malı, hayır diye vermeye kalkışmayın. Biliniz ki Allah zengindir, övgüye lâyıktır. “S.Bakara A.267”

Enes (r.a) anlatıyor,
Ebû Talha Ensar içinde,Medinede en çok bahcesi olan zat idi.Malları içindede en çok sevdiği de,Beyraha hurmalığıydı.Bu bahçe mescidin karşısındaydı veRasûlullah (s.a.v.) oraya girer suyundan içerdi.”Sevdiklerinizden infak etmedikce hayra,sevaba eremezsiniz” Ayeti Kerimesi nâzil olunca Ebû Talha hemen Rasûlullaha giderek:
Ya RasûlAllah Allah Teâla .”Sevdiklerinizden infak etmedikce hayra,sevaba eremezsiniz”buyuruyor.Mallarımın içinde en çok Beyraha hurmalığını seviyorum.Onu Allah yolunda infak ediyorum.Allah ındinde makbule  geçmesini umuyorum.Yâ RasûlAllah onu Allah’ın emir ettiği yerlere ver.Dedi.Rasûlullah S.A.V
Ne uğurlu bir mal!Ne uğurlu bir mal!... Buyurdu..(sahıh-i Buhari ;Müslim ”Hayat-üs-Sahabe”)

-Muhammed b.Münkir Anatıyor: ”Sevdiklerinizden infak etmedikce hayra,sevaba eremezsiniz” Ayeti Kerimesi nâzil olunca,Zeyd b.Hârise Malları içinde en çok sevdiği “Şible” ismindeki kısrağını Rasûlullaha (s.a.v.)’e getirerek:
Bu Allah yolunda sadakadır.Dedi.Rasûlullah s.a.v de unu kabul etti ve Zeydin oğlu Üsâme’yi ona bindirdi.(Hayat-üs-Sahabe)

*****

H.Ş.: Malının zekâtını veren, şerrini defeder (heder olmasına mânî olur); bereketi celb eder, (her iyiliğe ulaşır). (Râmuz 2674-5)

Zekat  vererek mallarınızı koruyunuz  Sadaka vererek hatalarınızı tedavi ediniz,dua ve niyaz ederek bela dalgalarına karşı korununuz(.Tergıb Terhib)

*****

Sadakalarınızı, kendilerini Allah yoluna adamış olan fakirlere veriniz. Onlar yeryüzünde gezip dolaşmaya güç yetiremezler. Utangaç olduklarından dolayı, bilmeyenler, onları zengin sanırlar. Oysa sen onları yüzlerinden tanırsın. Yüzsüzlük yapıp kimseden birşey de isteyemezler. Ne türden bir iyilik yaparsanız, şüphe yok ki, Allah onu bilir. (S.Bakara/273-)

Ebû Hureyreden :
Rasûlullah s.av birgün bana gelerek:
-Yâ Ebâ Hureyre! Buyurdu
-Buyur dedim.
Ehli Suffe’ye git ve onları çağır buyurdu.Ehli suffe,(Allah için ılım öğrenmeye gelenler)Müslümanların misafirleriydi,Ne malları ne çoluk çocukları vardı.Rasûlullah s.a.v ‘e bir sadaka geldiğinde,kendisi  hiç bir şey almaz,hepsini  onlara gönderirdi.kendisine bir şey hediye edildiğinde,yine onlara gönderir onlarla paylaşırdı.
Muhammed b. Sîrîn’den:
Akşam olunca Rasûlullah s.a.v Ashab’ı suffe’yi Ashabı Arasında paylaştırırdı.Bazen iki ve üç kişi götüren olurdu.On kişide götüren vardı.Sa’d b. Ubâde her gece evine akşam yemeği için onlardan seksen kişiyi götürürdü.(Beyhakî-Kenz’ul ummal)

*****

-H.Ş.: “Can boğaza gelip «Bu malım falan, şu filan içindir» diyene veya üçte birinden fazlası vereselerin olana kadar sadakanı tehir etme!” (Buhârî. C. 5, S.160)

H.Ş.: “Üç şeye yemin ederim:
1-Sadaka vermekle mal eksilmez.
2-Zulmedeni affeden affolunur.
3-Kimseden bir şey istemeyen muhtaç olmaz.” (İhyâ)


-H.Ş.: “İki şey gıpta edilmeye değer: Biri, Allah’ın kendisine vermiş olduğu Kur'an-ı Kerîm’i gece gündüz okumak, diğeri de, Allah’ın kendisine verdiği malı gece gündüz sadaka olarak dağıtmaktır.” (Ramuz)
Dinin garip zamanında yapılan bir kuruşluk yardım,sair zamanlarda binlerce Altun tasadduk etmekten daha kıymetlidir.”(İmamı Rabbani (k.s)

Navigasyon

[0] Mesajlar

[#] Sonraki Sayfa